مدیر پروژه هوشمندسازی آب و گاز فولاد سنگان؛
هوشمندسازی ناوگان حمل ونقل: گام استراتژیک فولاد سنگان به سوی لجستیک آینده

صابر صادقی، مدیر پروژه هوشمندسازی آب و گاز فولاد سنگان طی یادداشتی نوشت: زنجیره تأمین و لجستیک در صنایع معدنی به ویژه در مناطق دورتر از مرکز، یکی از ارکان اساسی در کاهش هزینه تمام شده، افزایش رقابت پذیری و بهبود نقدینگی شرکت‌ها محسوب می‌شود. حمل ونقل مواد معدنی به دلیل حجم بالای تولید، وزن زیاد و فاصله طولانی تا مراکز مصرف، همواره یکی از چالش های اصلی این صنعت بوده است.

بر اساس مطالعات صورت گرفته، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد هزینه تمام شده محصولات معدنی مربوط به حمل و نقل است. این گزارش با استناد به مطالعات معتبر بین المللی (از جمله تحقیقات بانک جهانی و انجمن بین المللی حمل ونقل جاده ای UNCTAD) نشان می دهد که تملک ناوگان حمل ونقل اختصاصی در صنایع معدنی مناطق جغرافیایی دور از مرکز، می تواند ROI (بازگشت سرمایه) 22-18 درصدی داشته باشد. علاوه بر این، وابستگی به پیمانکاران حمل ونقل، ریسک هایی موثری مانند تأخیر در تحویل، نوسان قیمت خدمات حمل و نقل، توقف حمل ونقل توسط سندیکاها یا اعتصابات سراسری کامیونداران و حتی توقف تولید در صورت قطع همکاری پیمانکاران و یا کاهش خدمات و افزایش بهای تمام شده را به همراه دارد.

شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان با توجه به حجم بالای تولید و از طرفی موقعیت مکانی که نسبت به شرکت های فولادی فاصله زیادی دارد با موضوع مسافت زیاد مواجه است و این موضوع نقش قابل توجهی در هزینه تمام شده محصولات این شرکت دارد. تصمیم صحیح شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در زمینه کاهش ریسک وابستگی به این حوزه با تامین ناوگان اختصاصی، ضمن رفع این مانع می تواند موجب باز شدن مسیر اقتصادی دیگری نیز برای تامین لجستیک صنعت فولاد در منطقه گردد. خرید ناوگان اختصاصی (500 کامیون) نه تنها یک راه حل مناسب، بلکه یک سرمایه گذاری استراتژیک برای کاهش هزینه ها، افزایش سودآوری و تضمین تداوم تولید است. این طرح علاوه بر رفع مشکلات فعلی، می تواند به عنوان یک کسب وکار لجستیکی در منطقه نیز فعالیت کند و درآمدهای جدیدی برای شرکت ایجاد نماید.

سیستم مدیریت هوشمند ناوگان

امروزه «لجستیک هوشمند» تفاوت میان رقابت پذیری و ورشکستگی را تعیین می کند. با خرید 5۰۰ دستگاه کامیون جدید، فولاد سنگان در آستانه یک تحول تاریخی قرار دارد، اما آیا تجهیزات سخت افزاری به تنهایی کافی هستند؟ پاسخ علم لجستیک مدرن روشن است: «بدون سامانه های هوشمند مدیریت ناوگان، حتی پیشرفته ترین کامیونها نیز به اسب های بخار قرن بیستمی می مانند»!

لذا رسیدن به این مقصود که عواید اقتصادی برای شرکت تامین شود، نیازمند به یک زیرساخت فنی می باشد که بتواند با استفاده از تحلیل داده، عملکرد بهینه این دارایی بزرگ را تضمین نماید. در محیط لجستیک امروزی، مدیریت ناوگانی متشکل از 500 کامیون و تریلر به چیزی بیش از نظارت عملیاتی نیاز دارد. این امر مستلزم هوشمندسازی، اتوماسیون و سازگاری به صورت بلادرنگ است. یک سیستم مدیریت هوشمند ناوگان2 ستون فقرات تدارکات مدرن است که عملیات ناوگان را به یک فرآیند یکپارچه، کارآمد و مقرون به صرفه تبدیل می کند.

چرا هوشمندسازی؟ سه دلیل حیاتی

۱. مدیریت لحظه‌ای و تصمیم‌های بهینه (وقتی داده‌ها حرف می‌زنند!)

بر اساس پژوهش‌های مؤسسه فریزر (۲۰۲۳)، شرکت‌های معدنی که از سامانه‌های FMS استفاده می‌کنند، از مزایای زیر برخوردارند:

• ۲۵٪ کاهش مصرف سوخت با تحلیل الگوی رانندگی و مسیریابی هوشمند
• ۳۰٪ افزایش بهره‌وری با نظارت بلادرنگ بر عملکرد ناوگان
• ۴۰٪ کاهش توقف‌های غیرضروری با پیش‌بینی هوشمند تعمیرات

هر یک درصد کاهش زمان توقف کامیون‌ها، معادل ۱۲ میلیارد تومان صرفه‌جویی سالانه برای شرکت است. (منبع: گزارش مک‌کینزی، ۲۰۲۲)

۲. امنیت؛ آنچه بی‌محابا از دست می‌دهیم

• تصادفات حمل‌ونقل سالانه حدود ۷٪ از تولید ناخالص ملی را به خطر می‌اندازد.
• با نصب دستگاه‌های Telematics و هشدارهای هوشمند خستگی راننده، می‌توان تا ۵۰٪ از سوانح را کاهش داد.

۳. ردپای کربن؛ مسئولیتی که نمی‌توان نادیده گرفت

سازمان ملل متحد اعلام کرده است که صنعت حمل‌ونقل مسئول ۲۴٪ از انتشار جهانی CO₂ است. استفاده از سامانه‌های هوشمند می‌تواند:

• بهینه‌سازی مسیرها = کاهش ۱۵٪ مصرف سوخت
• کاهش گازهای گلخانه‌ای = بهبود امتیاز ESG شرکت

در یک سیستم مدیریت هوشمند ناوگان، داده های بلادرنگ، تصمیم گیری مبتنی بر هوش مصنوعی و اتوماسیون را برای بهینه سازی هر جنبه از عملکرد ناوگان را یکپارچه می کند که امکان مشاهده آنی مکان‌های خودرو، مصرف سوخت، عملکرد راننده، نیازهای نگهداری و تعمیرات و انطباق با قوانین و مقررات را فراهم می‌کند و به این امکان را می‌دهد تصمیمات مبتنی بر داده‌ها را اتخاذ کرده که هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، کارایی را بهبود می‌بخشد و ایمنی را افزایش می‌دهد. وقتی هدف مدیریت ناوگانی متشکل از 500 کامیون و تریلر را می باشد، باید از پرسیده شود: آیا سیستم در حال حاضر در اوج بهره وری کار می کند؟ آیا این سیستم هزینه ها را به حداقل می رساند و سود را به حداکثر می رساند؟ آیا از چالش های صنعت جلوتر می باشد؟

در همین راستا، شرکت‌های دانش‌بنیان پیشنهاد پیاده‌سازی فراسامانه مدیریت هوشمند ناوگان ماشین‌آلات ترابری و معدنی را به معاونت توسعه و تکنولوژی و بخش مهندسی کارخانه ارائه کرده‌اند. هدف از این اقدام، افزایش درآمدهای شرکت و بهبود عملکرد لجستیک است. این پیشنهاد هم‌اکنون در حال بررسی است.

برخی نتایج مورد انتظار از اجرای این سامانه:

• کنترل هزینه و افزایش سودآوری
• رویت‌پذیری ناوگان در زمان بلادرنگ و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده
• افزایش درآمد حمل بار
• کاهش هزینه‌های سوخت
• کاهش هزینه‌های تعمیرات
• مدیریت بیمه
• مدیریت عملکرد رانندگان
• مدیریت زنجیره تأمین کالا
• کاهش هزینه‌های لجستیک
• افزایش سطح ایمنی رانندگان و بهبود کیفیت نگهداشت ناوگان
• و ده‌ها مزیت انکارناپذیر دیگر

ما اکنون در نقطه عطف تاریخ لجستیک شرکت قرار داریم. امروز، تصمیم ما نه برای خرید «کامیون»، بلکه برای خرید رقابت‌پذیری آینده سیاست‌گذاری می‌کنیم.

هوشمندسازی ناوگان، پلی است به سوی:

• کاهش ۳۵٪ هزینه‌های لجستیک
• افزایش ۲۰٪ رضایت مشتریان
• تبدیل شدن به الگوی صنایع معدنی ایران

آینده از آن کسانی است که با سرعت بر فناوری سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ بنابراین، آینده نه‌چندان دور، از آن فولاد سنگان خواهد بود.

منبع: روابط عمومی شرکت فولاد سنگان