نورد گرم، فراتر از یک فرایند صنعتی، شاهرگ حیاتی زنجیره فولاد است؛ شریانی که خوراک صدها صنعت پایین‌دستی را تأمین می‌کند، از خطوط انتقال نفت و گاز و خودروسازی گرفته تا لوازم خانگی، کشتی‌سازی و سازه‌های عظیم عمرانی. این بخش در سال ۲۰۲۵ میلادی، سالانه بیش از ۹۰۰ میلیون تن فولاد را به محصول تخت قابل تبدیل به ورق‌های متنوع بدل می‌سازد و اکنون عرصه رقابت غول‌های فولادی آسیا و اروپا است.
در جهان امروز، سهم ورق گرم در کل مصرف فولاد تخت بیش از ۶۵ درصد است؛ محصولی که به‌عنوان ماده اولیه بسیاری از خطوط تولید ارزش‌افزا، تعیین‌کننده سرنوشت تجارت فولاد هر کشور محسوب می‌شود. چین با تولید بیش از ۵۰۰ میلیون تن نورد گرم در سال ۲۰۲۴، بیش از نیمی از بازار را در اختیار دارد و پس از آن هند با حدود ۹۰ میلیون تن، ژاپن با ۷۳ میلیون تن، کره جنوبی با ۵۴ میلیون تن و روسیه با ۴۸ میلیون تن ایستاده‌اند. اتحادیه اروپا نیز مجموعاً نزدیک به ۶۵ میلیون تن ورق گرم تولید می‌کند.
در میان این غول‌ها، ایران با تولید ۷.۲ میلیون تن ورق گرم در سال ۱۴۰۲، جایگاه پانزدهم جهان را به خود اختصاص داده است؛ هرچند این رقم معادل کمتر از یک درصد تولید جهانی است، اما در حوزه خاورمیانه و آسیای غربی، به رتبه دوم پس از ترکیه (با حدود ۱۲ میلیون تن تولید) دست یافته‌ایم.
وابستگی صنایع پایین‌دستی به پایداری تولید
ورق گرم در صنایع پایین‌دستی ایران سهمی بالغ بر ۴۰ درصد از خوراک ورق مصرفی را تشکیل می‌دهد. این ورق‌ها به خطوط گالوانیزه، رنگی، سرد نورد شده، و به‌طور مستقیم به صنایع لوله و پروفیل، سازه‌های فلزی، مخازن، خودروسازی و کشتی‌سازی وارد می‌شوند. هر توقف در عرضه نورد گرم، می‌تواند کل زنجیره ساخت‌وساز، نفت و گاز و صنایع خودرویی کشور را تحت فشار قیمتی و زمان‌بندی قرار دهد. این نقش کلیدی باعث شده که در استراتژی ملی فولاد ایران، توسعه ظرفیت نورد گرم و بهبود کیفیت ورق‌های گرید خاص مانند API، خودرویی و مقاوم به سایش، در اولویت‌های اصلی باشد.
غول‌ها، مزیت‌ها و ضرورت تغییر مسیر
بازیگران اصلی این عرصه مانند Baowu Steel Group، ArcelorMittal، POSCO و Nippon Steel در کنار تولید انبوه، به سمت تنوع‌بخشی به سبد محصولات و تولید ورق با آلیاژها و پوشش‌های خاص حرکت کرده‌اند. این روند نه‌تنها ارزش افزوده بالاتر ایجاد کرده، بلکه آسیب‌پذیری آنها را در برابر نوسانات قیمت جهانی کاهش داده است. ایران اگرچه از مزیت‌هایی چون انرژی ارزان‌تر و ذخایر سنگ‌آهن باکیفیت بهره می‌برد، اما محدودیت‌های انرژی فصلی، فرسودگی بخشی از خطوط نورد و تمرکز زیاد بر ورق‌های معمولی، ریسک رقابت‌پذیری را افزایش داده است.
نورد گرم ۲ فولاد مبارکه؛ بازی‌ساز بزرگ صنعت فولاد ایران
پروژه نورد گرم ۲ فولاد مبارکه که هم‌اکنون بزرگ‌ترین طرح توسعه‌ای فولاد کشور محسوب می‌شود، با سرمایه‌گذاری بیش از ۷۸۰ میلیون یورو و مشارکت مهندسان داخلی و خارجی در حال اجراست. هدف این طرح افزایش ظرفیت تولید فولاد مبارکه از ۷.۲ به ۱۱.۲ میلیون تن در سال است.
خط نورد گرم ۲ فولاد مبارکه با هدف تولید سالانه ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن ورق گرم در حال احداث است. این پروژه بخشی از طرح توسعه گروه فولاد مبارکه است که با تکمیل آن، نیاز کشور به واردات ورق گرم مرتفع خواهد شد و زنجیره تولید این شرکت تکمیل می‌شود.
ویژگی‌های فنی و مزیت‌های راهبردی نورد گرم ۲
- توان تولید ورق‌های API X80 و بالاتر برای خطوط لوله فشار قوی انتقال نفت و گاز.
- تولید ورق کشتی‌سازی با عرض بیش از ۲ متر و مقاومت مکانیکی ویژه.
- کاهش مصرف انرژی به حدود ۱.۶ گیگاژول بر تن با استفاده از کوره‌های پیش‌گرم بازیافت حرارت.
- بهره‌گیری از سیستم‌های اتوماسیون پیشرفته و کنترل کیفیت آنلاین برای افزایش دقت و تنوع محصول.
این قابلیت‌ها نه تنها نیاز صنایع داخلی به واردات ورق‌های خاص را به صفر می‌رساند، بلکه ایران را به صادرکننده رقابتی این محصولات در بازارهای آسیای غربی، شمال آفریقا و حتی اروپا تبدیل خواهد کرد.
جایگاه آینده ایران و ضرورت تغییر مسیر
با پیش‌بینی رشد مصرف داخلی فولاد تخت به ۹.۵ میلیون تن، افزایش نیاز صنایع انرژی و ساخت‌وساز، و رقابت فشرده در بازار جهانی، حرکت از تولید انبوه ورق پایه به سمت ورق‌های کیفی و کم‌مصرف ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. تجربه ترکیه و هند نشان داده که ورود به بازار گریدهای خاص، می‌تواند همزمان ارزآوری پایدار، برندسازی ملی و کاهش خام‌فروشی را به همراه داشته باشد.
«نورد گرم ۲ فولاد مبارکه» تنها یک پروژه توسعه‌ای نیست؛ این طرح، ابزار تعیین‌کننده برای تثبیت موقعیت ایران در بازارهای جهانی، حفظ امنیت تأمین خوراک صنایع پایین‌دستی و ارتقای فناوری و بهره‌وری انرژی در کل زنجیره فولاد کشور است. موفقیت کامل این پروژه، نیازمند هم‌افزایی میان فناوری، سیاست صنعتی و بازاریابی هوشمند خواهد بود؛ مسیری که می‌تواند ایران را از یک تولیدکننده منطقه‌ای، به بازیگری صاحب نفوذ در تجارت جهانی ورق گرم بدل کند.
منبع: ایراسین
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: