غربالگری سرطان پُلی میان صنعت و توسعه‌ی پایدار؛
چگونه فولاد مبارکه به سلامتی انسان‌ها معنا می‌بخشد؟

اختصاصی معدن‌مدیا؛
نویسنده: مارال کاظمی

حتی آمارها هم گاهی صدای زندگی‌اند. در پس هر عدد، چهره‌ای نهفته است؛ دستی که هنوز از درد می‌لرزد، نگاهی که هنوز امید دارد، خانه‌ای که سکوتش بوی بیمارستان می‌دهد. سرطان در اصفهان فقط یک آمار نیست، قصه‌ی هزاران خانواده است. گفته می‌شود هر سال بیش از یازده‌هزار نفر در این استان به سرطان مبتلا می‌شوند و میان سه‌هزار و پانصد تا سه‌هزار و هفتصد نفر جان خود را از دست می‌دهند. این یعنی هزاران روایت ناتمام، هزاران لبخند که فرصت ادامه نیافته‌اند.

اما گاهی در میان همین ابرهای تیره، روزنی از روشنایی باز می‌شود. روز یکشنبه یازدهم آبان‌ماه، سالن اجتماعات فولاد مبارکه میزبان نشستی بود که از جنس همین روشنی بود؛ نشست هماهنگی اجرای غربالگری سرطان‌های پستان و کولورکتال. گردهمایی میان پزشکان و مدیران، میان صنعت و سلامت؛ نشستی که شاید بعدها، از آن به‌عنوان نقطه‌ی آغاز فصل تازه‌ای در سلامت عمومی استان یاد شود.

در این نشست، که با حضور دکتر خسروی، معاون اقتصادی استاندار، دکتر شیرانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، و دکتر زرندی، مدیرعامل فولاد مبارکه برگزار شد، طرحی به تصویب رسید که قرار است طی دو سال آینده، زندگی میلیون‌ها نفر را لمس کند. طرحی با اعتباری ۴۰۰ میلیارد تومانی و با مشارکت ۵۰ درصدی فولاد مبارکه که به‌دست دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان و کاشان اجرا خواهد شد. هدف آن ساده اما عمیق است؛ غربالگری دو میلیون و سیصد هزار نفر از مردم استان برای تشخیص زودهنگام سرطان‌های پستان و روده‌ی بزرگ.

در نگاه اول، این تنها یک طرح بهداشتی است، اما در معنا، حرکتی است به‌ سمت ساختن آینده‌ای سالم‌تر. سال‌هاست کارشناسان از کمبود بودجه در حوزه‌ی پیشگیری و غربالگری می‌گویند؛ از برنامه‌هایی که روی کاغذ مانده‌اند چون منابعشان هرگز تخصیص نیافت. همین کمبودهاست که باعث شده بسیاری از بیماران دیر تشخیص داده شوند، درست زمانی که راه درمان باریک‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود. حالا اما، فولاد مبارکه به‌جای تماشای این چرخه‌ی خاموش، در میدان سلامت ایستاده است.

حرکت این شرکت، فقط تزریق بودجه نیست؛ بازگرداندن معنا به واژه‌ی مسئولیت اجتماعی است. فولاد مبارکه سال‌هاست در قامت یک بنگاه صنعتی شناخته می‌شود، اما این‌بار چهره‌ای دیگر از خود نشان داده است؛ چهره‌ی انسانی. سرمایه‌گذاری در سلامت مردم، حرکتی است که از منطق مطلق اقتصادی فراتر می‌رود. گویی میان فولاد و جان، پلی از جنس همدلی ساخته شده است.

غربالگری، در ظاهر چند آزمایش ساده است؛ اما در باطن، اقدامی است برای بازگرداندن اختیار به زندگی. تشخیص زودهنگام سرطان، به‌ویژه در انواعی چون پستان و روده‌ی بزرگ، می‌تواند مرز میان ناامیدی و نجات باشد. پزشکان می‌گویند بسیاری از این بیماران، اگر در مراحل اولیه شناسایی شوند، کاملاً قابل درمان‌اند. پس هر آزمایش، در واقع فرصتی برای ادامه‌ی زندگی است.

در سال‌هایی که اقتصاد و سلامت، هر یک در مسیر دشواری پیش می‌روند، همکاری میان این دو حوزه معنایی تازه یافته است. مشارکت فولاد مبارکه در طرحی که پیش‌تر به‌دلیل نبود بودجه متوقف مانده بود، نشان داد که توسعه‌ی واقعی فقط در تولید بیشتر یا افزایش ظرفیت صنعتی نیست؛ در اندیشیدن به انسان است. این نگاه، توسعه را از مرزهای کارخانه‌ها بیرون می‌برد و به خانه‌های مردم می‌کشاند؛ به کلاس‌های درس، به بیمارستان‌هایی که دیگر مملو از بیماران مبتلا به سرطان نیست، به لبخندهای ساده‌ای که سلامت پایدار ضامن تداوم آن است.

وقتی صنعتی بزرگ چون فولاد مبارکه، بار بخشی از مسئولیت سلامت عمومی را بر دوش می‌گیرد، در حقیقت در ساختن نوعی اعتماد اجتماعی نقش‌آفرین می‌شود. اعتماد به اینکه میان انسان و ساختار اقتصادی، پیوندی ممکن است؛ پیوندی که بر پایه‌ی احترام به جان و کرامت انسان شکل می‌گیرد.

غربالگری، تنها یک مرحله‌ی پزشکی نیست؛ تمرینی است برای دیدن آنچه هنوز پنهان است. دعوتی است به مراقبت، به آگاهی و به گفت‌وگوی جمعی درباره‌ی سلامت. در این مسیر، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها، نهادهای محلی و صنایع بزرگ، همگی اجزای یک پازل مشترک‌اند. اصفهان امروز، به‌واسطه‌ی این طرح، در آستانه‌ی ساختن الگویی نو در همکاری صنعت و سلامت ایستاده است؛ الگویی که اگر درست و پیوسته دنبال شود، می‌تواند از مرز استان فراتر برود.

در آینده، شاید کسی به یاد نیاورد که در یک روز پاییزی در فولاد مبارکه، چنین نشستی برگزار شد. اما اثر آن در زندگی بسیاری ماندگار خواهد شد. در خیالی آسوده پس از یک معاینه، در چشمان آرام فرزندانی که والدینشان درمان شده‌اند، در لبخند زنی که دیگر ترسی از شنیدن واژه‌ی سرطان ندارد.

در جهان پرشتاب امروز، گاهی یک تصمیم می‌تواند تفاوتی میان امید و فقدان باشد. فولاد مبارکه این‌بار نه‌تنها فولاد، بلکه امید ساخته است؛ پلی میان صنعت و توسعه‌ی پایدار که بر مدار ساحت مقدس انسان می‌چرخد، از جنس آینده‌نگری، شفقت و تعهد. و شاید روزی برسد که این پل، آن‌قدر استوار شود که دیگر هیچ‌کس از دیر فهمیدن سخن نگوید؛ چون همه به‌موقع دانسته‌اند و به‌موقع درمان شده‌اند.