فرصت‌ها و چالش‌های آینده صنعت فولاد اروپا

موسسه McKinsey در گزارشی تحلیلی به بررسی چشم‌انداز صنعت فولاد اروپا پرداخته است: صنعت فولاد ستون فقرات اقتصاد اروپا و تأمین‌کننده اصلی خودرو، ماشین‌آلات و سایر صنایع شاخص اروپا است. با این وجود، بازده کل به سهام در صنعت فولاد در مقایسه با سایر صنایع سنگین، مانند استخراج معادن یا انرژی، ناچیز بوده است.

به گزارش معدن مدیا به نقل از فولادبان ، به دنبال بحران مالی جهانی در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹، صنعت فولاد اروپا تقریباً ۳۵ میلیون تن کاهش تقاضای دائمی را تجربه کرد به طوری که تقاضای فولاد از ۱۸۸ میلیون تن (متوسط ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸) به ۱۵۳ میلیون تن (متوسط ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹) کاهش یافت. این افت تقاضا به دلیل کاهش فعالیت حفاری و فقدان پروژه‌های بزرگ خط لوله، کاهش تقاضا از همه بخش‌های مصرف نهایی، به‌ویژه ساخت‌وساز خصوصاً در جنوب اروپا و صنعت نفت و گاز بوده است.

اروپا زمانی صادرکننده خالص محصولات فولادی بود اما از سال ۲۰۱۶ واردکننده خالص‌شده و واردات خالص آن در سال ۲۰۲۰ به حدود سه میلیون تن رسیده است. افزایش واردات، همراه با کاهش تقاضای ساختاری، کاهش استفاده از ظرفیت صنعت فولاد اروپا را تسریع کرد.

علیرغم بهبود تقاضا و افزایش قیمت محصولات فولادی در پایان سال ۲۰۲۰ و آغاز سال ۲۰۲۱ به طوری که از سپتامبر ۲۰۲۰ تا ژانویه ۲۰۲۱ قیمت کویل نورد گرم افزایش ۴۶ درصدی را تجربه کرد، بحران کرونا چالش‌های ساختاری صنعت فولاد اروپا را تشدید کرد.

افزایش قیمت‌ها ناشی از کمبود موقتی تأمین کالا بود، زیرا تقاضا به دلیل رونق تولید خودرو و ساخت‌وساز با سرعتی بسیار سریع‌تر از ظرفیت تولید فولاد در اتحادیه اروپا بهبود یافت. به طور کلی، استفاده از ظرفیت تولید در صنعت فولاد اروپا در سال ۲۰۲۰ تقریباً به ۶۳ درصد کاهش یافته است. پیش‌بینی می‌شود طی سه سال آینده، استفاده از ظرفیت تولید بین ۷۰ تا ۷۵ درصد بهبود یابد و انتظار می‌رود تقاضای ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلیون تن در سال داشته باشد؛ بنابراین برای دستیابی به یک استفاده پایدار از ظرفیت حدود ۸۵ درصدی، ۲۵ تا ۳۰ میلیون تن ظرفیت مازاد نیاز است.

بعلاوه، حاشیه سود مواد اولیه بیش از حد ناپایدار و نامشخص خواهد بود و چالش برنامه‌ریزی آینده‌نگر برای تولیدکنندگان فولاد اروپا را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. از عوامل کلیدی این نوسانات می‌توان به افزایش نفوذ چین و سایر بازارهای بزرگ فولاد بر پویایی قیمت در اروپا، تغییرات ظرفیت تولید اروپا، نوسان قیمت مواد اولیه و نوسانات ارز اشاره کرد.

صنعت فولاد اروپا باید در سال‌های آینده به سه چالش اصلی پاسخ دهد:

۱- افزایش ظرفیت مازاد ساختاری به دنبال از دست دادن تقاضای پنج تا ده میلیون تنی تقاضا به دلیل بحران کرونا.

۲- افزایش هزینه‌های مربوط به انتشار CO2.

۳ سرمایه‌گذاری قابل توجه برای کربن‌زدایی صنعت فولاد اروپا در میان‌مدت و بلندمدت.

تولیدکنندگان فولاد اروپایی باید برای اطمینان از پیشرفت اقتصادی و زیست محیطی، یک سری اقدامات عملیاتی کوتاه‌مدت و میان‌مدت تا بلندمدت را مدنظر قرار دهند. این اقدامات استراتژیک می‌تواند شامل مراحل بازسازی با هدف کاهش ظرفیت، گام‌هایی در جهت تقویت موقعیت شرکت‌های فولادی از طریق ایجاد تنوع در توانایی‌های آنها و حرکت پایدار به سمت فولاد کم و بدون کربن باشد.

در سال ۲۰۱۹، صنعت فولاد اروپا اشتغال مستقیم برای تقریباً ۳۳۰،۰۰۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم برای بیش از دو میلیون نفر دیگر را در سراسر زنجیره تأمین و فعالیت‌های ناشی از آن فراهم کرد.

فولاد در حدود ۸۳ میلیارد یورو ارزش افزوده مستقیم در منطقه اروپا دارد. به طور کلی، صنعت فولاد و صنایع اصلی مصرف‌کننده تقریباً ۹ درصد از ارزش افزوده کلی را در اروپا تشکیل می‌دهند.

علاوه بر کاهش تقاضا، افزایش واردات فولاد باعث کاهش سرعت استفاده از ظرفیت تولیدکنندگان فولاد اتحادیه اروپا شد. از لحاظ تاریخی، اتحادیه اروپا صادرکننده خالص محصولات فولادی تمام‌شده بود و از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵، صادرات خالص از یک میلیون تا ۱۳ میلیون تن متغیر بوده است. با این حال، از سال ۲۰۱۶، اتحادیه اروپا واردکننده خالص فولاد شده است. واردات خالص فولاد اروپا در سال ۲۰۱۹ به حدود چهار میلیون تن و در سال ۲۰۲۰ به حدود سه میلیون تن رسید. از سال ۲۰۱۶، واردات به اتحادیه اروپا عمدتاً از روسیه، اوکراین و ترکیه افزایش یافته است. بازار اروپا به روی محصولات آمریکایی بسته است و حجم واردات از چین کاهش یافته است.