براساس آخرین آمارهای به دست آمده در روزهای گرم تابستان، شاهد کاهش صادرات محصولات فولادی کشور نسبت به سال گذشته بودهایم. عوامل مختلفی از ابتدای سال تاکنون بر این کاهش صادرات اثرگذار بودهاند که از جمله میتوان به وضع عوارض صادراتی روی محصولات فولادی در ابتدای سال و قطع شدن برق فولادسازان در روزهای تابستان که به دنبال خود سبب کاهش میزان تولید و صادرات شده است اشاره کرد. همچنین در این راستا میتوان به تحولات منطقه و جنگ بین اوکراین و روسیه و کاهش تقاضای محصولات فولادی در جهان اشاره کرد.
صادرات فولاد ایران در تیر ماه
براساس آمار رسمی، مجموع صادرات فولاد ایران (فولاد خام و محصولات فولادی) در تیرماه سال جاری، ۴۶۹ هزار تن بوده که نسبت به ماه قبل از آن، کاهش ۶۱ درصدی را نشان میدهد. این کاهش خیرهکننده بیشتر مربوط به محصولات میانی بوده است.
در خرداد صادرات فولاد خام ایران ۹۳۱ هزار تن بوده و شاهد کاهش ۷۷ درصدی آن در تیر هستیم که به ۲۱۴ هزار تن رسیده است. صادرات آهن اسفنجی در تیرماه ۲۷ درصد کاهش داشته و به ۷۰ هزار تن رسیده است. همچنین صادرات گندله با ۳۴ درصد کاهش در تیرماه ۱۴۰۱ به میزان ۲۶۰ هزار تن رسیده است. در تیر تنها در کنسانتره با افزایش صادرات مواجه بودهایم که در خرداد هیچ صادراتی نداشته و در تیر به ۱۰۰هزار تن رسیده است.
کل صادرات محصولات فولادی کشور در تیر سال ۱۴۰۱ به میزان ۲۵۵ هزار تن بوده که نسبت به خرداد، کاهش ۷ درصدی را نشان میدهد. از میان محصولات فولادی، سهم صادرات مقاطع طویل فولادی از همه بیشتر بوده که در خرداد ۲۳۱ هزار تن بوده و در تیر ۶ درصد کاهش یافته است. صادرات میلگرد که بیشترین سهم را از میان صادرات کل محصولات فولادی دارد، در تیرماه نسبت به ماه گذشته، ۵ درصد کاهش یافته است. صادرات تیرآهن در تیرماه نسبت به خرداد نیز با کاهش ۳۳ درصدی به ۸ هزار تن رسیده است.
سیاستهایی که راه صادرات را میبندد
درباره علل کاهش میزان صادرات محصولات فولادی از ابتدای سالجاری تاکنون، جهاندار شکری عضو هیاتمدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد عنوان کرد: یکی از مشکلات اصلی ما در زمینه صادرات به دخالت وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت برمیگردد که یا بعضا با دستورالعملهای غیرکارشناسی که در این زمینه وضع میکند، مانع از صادرات میشود یا با قیمتگذاری دستوری محصولات فولادی در بورس کالا، بازار صادراتی را با اشکال مواجه میکند.
شکری در ادامه متذکر شد: یکی از مسائلی که برای خود ما نیز جالب بود، این موضوع است که کشورهای منطقه و همسایه ایران که هدف بازار صادراتی ما بهشمار میروند، دقیقتر از خود ما از قیمتهای داخلی محصولات فولادی ایران اطلاع دارند و خواهان خرید از ما با قیمتهای داخلی هستند که در این صورت تولیدکننده یا باید محصول خود را به قیمت ارزانتر از قیمت جهانی عرضه کند یا اینکه صادرات نداشته باشد؛ این در حالی است که محصولات فولادی هماکنون در بازار تقاضایی ندارند و این بازار در رکود بهسر میبرد و حتی شمش و محصولات فولادی همچون میلگرد و تیرآهن و… که در بورس کالا عرضه میشوند، خریدار ندارند و بخشی از آن در بازار بدون مشتری میماند. چرا یک تولیدکننده باید کالایی که قیمت تمامشده آن نزدیک به ۱۳ هزار تومان در هر کیلو برای او تمام شده است را به قیمت ۱۲ هزار تومان در بورس کالا عرضه کند.
وی در ادامه تاکید کرد: بنابراین دولت با سیاستگذاریهای نادرست و با مداخله در امر قیمتگذاری در بورس کالا، سبب رکود بازار صادراتی و بازار خارجی نیز شده است. دولت نباید در بورس کالا قیمتگذاری کند، بورس کالا بستری است که باید در آن فضای رقابتی برای عرضهکننده و خریدار فراهم شود.
شکری افزود: یا برای نمونه طرح ملی مسکن که دولت مطرح کرد، هنوز بستر آن آماده نشده یا زمینهای آن را خریداری نکرده است، دولت اقدام به قیمتگذاری دستوری برای کاهش قیمت تیرآهن و میلگرد کرده است.
* تحریمها و تحولات منطقه عامل کاهش صادرات
شکری در ادامه به موضوع تحریمها نیز اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل دیگر کاهش صادرات موضوع تحریمها و تحولات سیاسی در منطقه است. برای نمونه دو کشور مقصد صادراتی محصولات فولادی ایران، افغانستان و عراق هستند که صادرات به این دو کشور نیز تحتتاثیر عوامل صادراتی قرار دارد، برای مثال ۶۰ درصد محصولات شرکت ما به افغانستان صادر میشد که با روی کار آمدن دولت طالبان طی سال گذشته تاکنون این میزان به صفر رسیده است.
سایر صادرات به کشورهای دیگر مانند تایوان، عمان و کشورهای آفریقایی به دلیل تحریم ایران و عدم مبادله ارز در حال از دست رفتن هستند. برای صادرات به این کشورها نیز یا باید تحریمها را دور زد که برای من تولیدکننده متحمل هزینههایی میشود که هزینههای صادرات را افزایش و غیراقتصادی میکند.
شکری همچنین به موضوع پیمان سپاری ارزی اشاره کرد و گفت: پیمان سپاری ارزی یکی از موانع صادراتی بهشمار می رود، چرا که نرخ دوگانه ارز مانع از صادرات میشود. وی در پایان با تاکید بر این موضوع که باید بازار صادرات را حفظ کرد، عنوان کرد: با توجه به شرایط بازار داخلی و رکودی که دامنگیر آن شده است، اگر فولادسازان و تولیدکنندگان محصولات فولادی نتوانند محصولات خود را صادر کنند، بدون شک ورشکست خواهند شد.
منبع: آرتان پرس