تأمین زغال‌سنگ کک‌شو باکیفیت، چالش فولادسازان کوره بلند
اخیراً مدیرعامل ذوب آهن اصفهان در یک نشست خبری اعلام کرد که حداکثر تولید کنسانتره 153 معدن زغال سنگ کشور حدود 1.5 میلیون تن است؛ درحالیکه مجموع نیاز واحدهای فولادی به حدود 2.6 میلیون تن می‌رسد که به معنای آن است که به میزان 1.1 میلیون تن کمبود کنسانتره زغال سنگ برای صنایع فولادی در کشور وجود دارد.
به گزارش خبرنگار معدن‌مدیا، درحالی که کشور ایران با داشتن ذخایر زمین‌شناسی زغال‌سنگ بالغ بر 14 میلیارد تن، یکی از کشورهای برتر دارای این ماده معدنی در جهان است، تامین کنسانتره زغال سنگ مرغوب (کک‌شو) فولادسازان کشور را با چالش مواجه کرده است.
فعالان زغال سنگ کشور معتقدند که به دلیل اقتصادی‌نبودن تولید، بسیاری از معادن زغال سنگ تعطیل شده‌اند یا به سوی تعطیلی پیش می‌روند.
اخیراً در نامه‌ای که از سوی انجمن زغال سنگ کشور خطاب به وزیر صمت نوشته شده، این انجمن اعتراض خود را نسبت به تفاوت فاحش 3 برابری قیمت زغال سنگ وارداتی نسبت به داخلی ابراز کرده است. در بخشی از این نامه آمده است: «متوسط قیمت زغال‌سنگ داخلی در سال گذشته ]به ازای هر تن[ حدود ۵۲ میلیون ریال و قیمت تمام شده زغال‌سنگ وارداتی ۱۶۰ میلیون ریال بوده است که این اختلاف قیمت فاحش هیچ‌گونه ارتباطی با کیفیت زغال‌سنگ ندارد.»
یکی از اعضای هیئت‌مدیره انجمن مس ایران، اخیراً در مصاحبه‌ای بیان کرده که کیفیت زغال سنگ ایران مطلوب و رقابتی است. این در حالی است که فولادسازان کشور، با توجه به وجود گوگرد بالا در ذخایر زغال سنگ کک‌شو داخلی، نسبت به عدم رفع نیاز این واحدهای تولیدی به کک با کیفیت مطلوب، معترضند و همین موضوع را علت اصلی ضرورت واردات زغال سنگ کک‌شو می‌دانند.
این مسئله بیانگر آن است که صنعت زغال سنگ کشور از ابزار و ماشین‌آلات منطبق بر فناوری‌های روز دنیا استفاده نمی‌کند که با توجه به شرایط تحریمی و دسترسی سخت‌تر به تکنولوژی‌های روز پدیده عجیبی نیست؛ البته از صرفه افتادن فعالیت‌های زغال سنگی کشور خود مزید بر علت است و انگیزه توسعه این بخش را از فعالان آن گرفته است.
سعید صمدی، دبیر انجمن زغال سنگ کشور، در گفت‌وگویی بیان کرد: باوجود منابع غنی و دست‌نخورده زغال‌سنگ در کشور، این صنعت تحت‌تاثیر سیاست‌گذاری غلط دولت، از توسعه بازمانده است. تداوم سیاست قیمت‌گذاری دستوری و غیرمنصفانه در صنعت زغال‌سنگ به تعطیلی معادن زغال کشور منتهی شده است. در همین حال، بسیاری از معادن تولید خود را کاهش داده و به‌سمت تعطیلی پیش رفته‌اند؛ چراکه تولید زغال‌سنگ در موقعیت کنونی و باتوجه به سطوح قیمتی فعلی، ممکن و شدنی نیست.
کثیف اما همچنان در صدر
اما در خصوص زغال سنگ حرارتی و در زمینه تامین انرژی؛ هرچند که این ماده معدنی از نظر بسیاری یک سوخت کثیف و سیاه تلقی شده و استفاده از آن به عنوان منبع انرژی در تضاد با توسعه پایدار در نظر گرفته می‌شود، همچنان بسیاری از کشورهای دنیا، حتی کشورهای پیشرفته و صنعتی، از این ماده معدنی به عنوان یکی از منابع اصلی تامین انرژی خود استفاده می‌کنند. این در حالی است که کشور ما با داشتن ذخایر چشمگیر زغال سنگ، هنوز استفاده چندانی از آن نکرده و این ذخایر تقریباً دست‌نخورده محسوب می‌شود.
برخی کارشناسان معتقدند حذف زغال سنگ و به طور کلی سوخت‌های فسیلی امکان‌پذیر نیست و باید با پیشرفته‌ترکردنِ این صنعت، جلوی انتشار گازهای گلخانه‌ای را بگیریم تا هم در راستای توسعه پایدار حرکت کنیم و هم از پتانسیل خدادادی که در کشورمان وجود دارد استفاده کنیم.
تکرار بحران‌هایی چون جنگ روسیه و اوکراین و تنش‌های نظامی دیگر، ممکن است مجدداً تمام برنامه‌ریزی‌ها در راستای تولید انرژی سبز و رد پای کربن صفر را تحت تاثیر قرار دهد؛ همچنین حرکت در این مسیر بسیار کند پیش می‌رود و اگرچه انرژی‌های تجدیدپذیر در حال افزایش سهم خود در سبد تامین انرژی هستند اما تا سال‌های طولانی خبری از حذف زغال سنگ، این منبع انرژی ارزان که به وفور نیز یافت می‌شود، نخواهد بود؛ بنابراین توسعه تکنولوژی در این صنعت برای حذف ردپای کربن تولیدشده، تنها راه پیشِ روی ماست.
در سال 2022 زغال‌سنگ با سهم 35.4 درصدی در تولید برق، رتبه اول را به خود اختصاص داد. این ماده معدنی همچنان به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع تامین انرژی اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تا سال گذشته تولید زغال‌سنگ به رکورد ۸.۷ میلیارد تن افزایش یافت؛ چین بیش از نیمی از تقاضای زغال سنگ جهان را دارد و پس از آن کشورهای هند و ایالات متحده آمریکا در صدر قرار دارند.
در کشورهای همسایه ایران، در سال 2022، حدود 120 میلیون تن زغال سنگ تنها توسط کشور ترکیه به مصرف رسید که عمده آن در نیروگاه‌های حرارتی مورد استفاده قرار گرفت. همچنین عراق 80، ازبکستان 7، امارات 4 و قطر 3 میلیون تن مصرف زغال سنگ داشته‌اند.
این آمار و ارقام گویای آن است که اگرچه اقبال به زغال سنگ که نوعی سوخت کثیف محسوب می‌شود رو به کاهش به نظر می‌رسد، هنوز مصرف آن در دنیا به مقدار قابل توجهی زیاد است و به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک کاهش معناداری در استفاده از آن ایجاد شود.
منبع: معدن مدیا
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: