اختصاصی معدن‌مدیا؛
با وجود توافق تجاری تازه میان آمریکا و چین در لندن، یکی از موضوعات مهم و حساس در این مذاکرات بدون نتیجه باقی مانده است: محدودیت‌های صادرات عناصر نادر خاکی با کاربرد نظامی از سوی چین. این مسئله همچنان به عنوان یک نقطه تنش در روابط اقتصادی دو کشور باقی مانده و می‌تواند مسیر دستیابی به توافقی فراگیر را مسدود کند.
بر اساس اظهارات دو منبع آگاه از روند مذاکرات، چین هنوز حاضر نشده برای صدور برخی آهنرباهای خاص نادر خاکی که در سامانه‌های تسلیحاتی و جنگنده‌های آمریکا استفاده می‌شود، مجوز صادر کند. این در حالی است که ایالات متحده نیز به دلیل نگرانی از کاربردهای نظامی این فناوری‌ها همچنان محدودیت‌هایی بر صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی به چین اعمال کرده است.
در مذاکرات هفته گذشته لندن، نمایندگان چین صراحتاً صدور این مواد حیاتی را به رفع محدودیت‌های آمریکا در حوزه تراشه‌های هوش مصنوعی مشروط دانستند. مذاکراتی که ابتدا بر موضوعاتی مانند قاچاق فنتانیل، تعرفه‌های گمرکی و کسری تجاری تمرکز داشت، حالا به بحث صادرات عناصر نادر خاکی و فناوری‌های پیشرفته کشیده شده است.
به گفته منابع مطلع، دولت آمریکا همچنین قصد دارد مهلت اعمال تعرفه‌های فعلی بر کالاهای چینی را که پیشتر در ژنو تا ۱۰ اوت تمدید شده بود، به مدت ۹۰ روز دیگر تمدید کند. این نشان می‌دهد که دستیابی به یک توافق تجاری پایدار تا آن زمان بعید به نظر می‌رسد.
گرچه چین وعده داده روند صدور مجوز صادرات برای شرکت‌های غیرنظامی آمریکایی را تسریع کند و حتی برای شرکت‌های مورد اعتماد کانال سبز (Green Channel) ایجاد کند، اما برخی عناصر خاص مانند «ساماریوم» که در سامانه‌های تسلیحاتی استفاده می‌شود، همچنان خارج از این توافق باقی مانده‌اند.
از سوی دیگر، تولیدکنندگان خودرو و صنایع غیرنظامی بیشتر به عناصر نادری مانند «دیسپروزیم» و «تربیوم» نیاز دارند که فعلاً مشمول این محدودیت‌ها نیستند.
دولت چین با تسلط تقریباً انحصاری بر فرآوری و پالایش عناصر نادر خاکی، همچنان از این ابزار به عنوان اهرم فشار ژئوپلیتیکی استفاده می‌کند. در حالی که وزارت بازرگانی چین برخی مجوزهای صادرات را تأیید کرده و شرکت JL MAG Rare-Earth موفق به دریافت مجوز صادرات به آمریکا شده، اما این پیشرفت شامل مواد حیاتی نظامی‌مصرف نمی‌شود.
این مذاکرات در ادامه تماس تلفنی هفته گذشته ترامپ و شی جین‌پینگ برگزار شد. ترامپ اعلام کرده بود تعرفه واردات کالاهای چینی به ۵۵ درصد خواهد رسید و در مقابل، چین نیز تعرفه‌ای ۱۰ درصدی بر کالاهای آمریکایی اعمال خواهد کرد.
با این حال، تحلیلگران چینی نسبت به حل و فصل بنیادین اختلافات تا ضرب‌الاجل ۱۰ اوت ابراز بدبینی کرده‌اند. لیو وِیدونگ، کارشناس روابط چین و آمریکا در آکادمی علوم اجتماعی چین گفته است: «برخی توافق‌های موقتی ممکن است حاصل شود، اما مسأله اصلی یعنی عدم توازن تجاری، در این بازه زمانی یا حتی در باقی‌مانده دوران ریاست جمهوری ترامپ حل نخواهد شد.»
در صورت تمدید این ضرب‌الاجل، دولت ترامپ فرصت بیشتری خواهد داشت تا بر پایه بند ۳۰۱ قوانین تجاری آمریکا، زمینه حقوقی جدیدی برای حفظ تعرفه‌های بالا فراهم کند، به‌ویژه اگر دادگاه آمریکا این تعرفه‌ها را غیرقانونی اعلام کند.
رایان هَس، رئیس مرکز مطالعات چین در اندیشکده بروکینگز گفته است: «ادامه کنترل چین بر زنجیره تأمین عناصر نادر خاکی و استفاده از آن به‌عنوان ابزار چانه‌زنی، روند پیشبرد اهداف تجاری دولت ترامپ را با دشواری جدی روبه‌رو کرده است.»
او تأکید کرده: «دولت ترامپ اکنون با واقعیتی مواجه شده که دیگر نمی‌تواند توافق‌هایی را به دست آورد که صرفاً در راستای اولویت‌های خودش باشد.»
* توضیح عکس: مردی در حال کار در محل یک معدن عناصر نادر خاکی در شهرستان نان‌چنگ، استان جیانگ‌شی، چین – ۲۰ اکتبر ۲۰۱۰
منبع: ترجمه معدن‌مدیا از رویترز
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: