✍️ ساقی نبی‌لو – مدیرمسئول معدن‌مدیا
نمی‌دانم چرا قدرت رسانه در صنعت فولاد خودش را نشان نمی‌دهد!
شاید چون صنعت فولاد در کنار مردم نیست؛ از جنس مردم نیست و خودش را قایم می‌کند یا هرچیز دیگری.
شاید چون زیادی پولدار است و هرکسی که زورش برسد چشمی به این صنعت دارد.
واقعا خودم هم نمی‌دانم که دلیلش چیست؟
چرا وقتی یک رسانه مدافع محیط زیست می‌گوید به ازای تولید هر تن فولاد ۲۸ مترمکعب آب مصرف می‌شود، عموم جامعه زود باور می‌کنند و همه فضای مجازی پر می‌شود که فولاد مبارکه و ذوب آهن آبِ اصفهان را به یغما می‌برند؛ خیلی گفته‌اند و شنیده‌ایم و خوانده‌ایم ولی من دوباره می‌پرسم: چرا وقتی آمار مصرف آب به ازای کشت هر کیلو هندوانه منتشر می‌شود، کسی اعتراضی نمی‌کند؟ چرا کسی به این موضوع که عمده کشت هندوانه در مناطق گرم و خشک کشور که با معضل کم‌آبی مواجه است انجام می‌شود، اعتراضی نمی‌کند؟
کشاورزها زیان شغلی‌شان مستقیم روی معیشتشان اثرگذار است و طی چند ماه اثرش را نشان می‌دهد اما تعطیلی صنعت فولاد که چندمیلیون نفر شغلشان به آن وابسته است، طی چندماه آینده اثرش را نشان نمی‌دهد. کارکنان یک کارخانه فولادی هنوز تصوری از تعطیلی کارخانه‌هایشان ندارند چون تاب‌آوری فولاد بالا بوده است. شرکت‌های دولتی زیانده هم که باشند، مثل سایپا و ایران‌خودرو، به زور سرپا نگهشان می‌دارند؛ پس چرا باید کسی از دل جامعه و شهروندان عادیِ کشور صدایش را بخاطر فولاد بلند کند؟ معلوم است که کسی بلند نمی‌کند.
همیشه برایم جای سوال است که چرا نفع رسانه به بخش معدن و صنایع معدنی نمی‌رسد؟ چرا انگار هیچ کاری ازش برنمی‌آید؟ دارم خودزنی می‌کنم ولی انگار واقعا همین‌طور است! شبیهِ کسی که عزیزش بیماری لاعلاجی دارد، انگار کاری از من و ما برنمی‌آید.
صنعت فولاد پولش زیاد است؛ انگار جامعه ما آدم‌های پولدار و صنعت پولدار و هرچیز پول‌دارِ دیگری را دروغ‌گو می‌داند. هرچقدر هم بگوییم مصرف آب فولاد این‌قدر است، مصرف گاز این‌قدر و مصرف برق آنقدر، کسی حرفمان را باور نمی‌کند. می‌گویند به رسانه‌ها پول داده‌اند و همه را برخط کرده‌اند که چیزی غیر این ننویسند.
در محافل دانشگاهی، در جمع کارشناسان، در میان مقامات عالی‌رتبه دولت، هنوز سوال مطرح می‌شود که نمی‌شود فولاد مبارکه را به کنار دریا منتقل کنیم؟ چرا در همه جای دنیا صنعت فولاد کنار آب احداث می‌شود؟ بماند که تک‌و‌توک شنیده‌ام که می‌گویند فلان معدن را جابه‌جا کنید یا مثلاً به عنوان هدف‌گذاری می‌گویند معدن در حال احداث دارند! {واقعاً گفته‌اند و شنیده‌ام و خوانده‌ام ولی حق دارید باور نکنید.}
مدیرعامل سابق فولاد مبارکه می‌گوید طی بازدیدی، رئیس جمهور وقت از من پرسید بهتر نبود به‌جای انتقال آب دریای عمان، فولاد مبارکه را به کنار آب منتقل می‌کردید؟
طیب‌نیا طی سخنانی فلسفه ایجاد فولاد مبارکه را تشریح می‌کند. چه کسی گفته همه صنایع فولادی دنیا کنار آب احداث شده‌اند؟ وقتی ما مواد اولیه داریم و قرار نیست با کشتی برایمان مواد اولیه بیاورند، وقتی مواد اولیه در مرکز کشور قرار دارد، وقتی مشتری‌های فولادی عمدتاً در مرکز و شمال کشور هستند و خیلی موارد دیگر که باید در تحلیل‌هایمان لحاظ کنیم، چرا صنایع فولادی کشور ما باید در کنار آب باشند؟
میانگین مصرف آب فولاد ۲.۲ مترمکعب به ازای تولید هر تن فولاد است و بخش عمده‌ای از آن از پساب و خلیج فارس تامین می‌شود.
من یک شهروند عادی هستم که یک کلیپ اینستاگرامی دیده‌ام و برایم سوال شده بالاخره چه کسی راست می‌گوید؟ نمی‌دانم شمش و اسلب و بیلت و میلگرد و… هرکدام قیمتشان چقدر است و اصلاً چه فرقی باهم دارند. وارد گوگل می‌شوم و آخرین قیمت میانگین فولاد صادراتی را درمیاورم. نوشته قیمت فوب هر تن فولاد ایران حدود ۴۲۰ دلار. البته یک چیزهایی هم نوشته که سردرنمی‌آورم.
قیمت هندوانه صادراتی را هم سرچ می‌کنم، بعد از کمی محاسبه، به عدد حدود ۲۲۰ دلار می‌رسم.
میزان مصرف آب به ازای تولید یک تن فولاد ۲.۲ مترمکعب و به ازای تولید هر تن هندوانه به روش غرقابی حدود ۳۳۰ مترمکعب است.
قیمت آب چاه‌های مجاز (کنتوردار) برای کشاورزان: ۴۰ تک تومان به ازای هر مترمکعب
قیمت آب برای صنایع فولادی: ۱۶۱هزار تومان به ازای هر مترمکعب
یعنی فولادسازان به ازای هر مترمکعب آبی که استفاده می‌کنند، هزینه‌ای ۴هزار برابری نسبت به کشاورزان پرداخت می‌کنند؛ نهایتاً با صادرات یک تن فولاد ۴۲۰ دلار و به ازای تولید هر تن هندوانه (در بهترین حالت ممکن) ۲۲۰ دلار ارز وارد کشور می‌شود!
۲۰۰دلار ارزآوری کمتر؛ ۱۵۷ برابر مصرف آب بیشتر؛ ۴هزار برابر پرداخت هزینه آب کمتر…
یعنی کشاورز برای مصرف آب ۳۳۰ مترمکعبی ۱۳۲۰۰ تومان پرداخت می‌کند و فولادساز برای مصرف ۲.۲ مترمکعب آب حدود ۳۳۵هزار تومان.
در سال ۱۴۰۲ ایران حدود ۳.۲ میلیون تن هندوانه کشت و ۸۳۰ هزار تن به ارزش ۱۸۱.۵ میلیون دلار صادر کرده است؛ یعنی صادرات و خروج ۲۷۵ میلیون مترمکعب آب از کشور، در شرایطی که کشور با بحران کم‌آبی روبه‌رو است. صنعت فولاد برای تولید ۳۰ میلیون تن، در بدبینانه‌ترین حالت 150 میلیون مترمکعب هم آب مصرف نمی‌کند و تنها ۰.۰۴ درصد آن از منابع آبی کشور تامین می‌شود و بخش عمده آن از پساب، خلیج فارس و دریای عمان.
صادرات فولاد در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۲.۷ میلیون تن، به ارزش ۷.۶ میلیارد دلار بوده است.
آدم مخش سود می‌کشد.
بعد در نشست‌های فولادی، علاقه‌مندان محیط زیست ژست روشن‌فکری می‌گیرند و نسبت به مصرف آب فولاد شکایت دارند!
رئیس جمهور می‌پرسد که نمی‌شود فولاد مبارکه را منتقل کنیم؟ استاد دانشگاه می‌پرسد، خبرنگار محیط زیست می‌پرسد… اقتصاددان کشور از سوی دیگر…
چند هفته گذشته در نشست بررسی چشم انداز صنعت فولاد نشسته بودم، کارشناسی که صحبت می‌کرد گفت فولاد خراسان به اندازه کل استان خراسان شمالی برق مصرف می‌کند؛ مجری هم گفت که نباید اعلام نمی‌کردی!
برایم سوال شده بود که آیا واقعاً فولاد خراسان مصرف برقش انقدر زیاد است؟ هرچند که مطمئن نیستم منظورش خراسان رضوی بود یا خراسان شمالی؟ من فرض را بر صحبت خود کارشناس می‌گذارم.
آمار تولید فولاد خراسان را درآوردم، مقدار مصرف برق به ازای تولید هر تن فولاد را هم همین‌طور. همچنین مصرف برق استان خراسان شمالی را. (محاسباتش را انتهای این متن می‌گذارم + چند آمار و ارقام مربوط به مصرف برق، گاز و آب در صنعت فولاد)
کل استان خراسان شمالی در سال ۱۴۰۳ در حدود ۲۰۱۴.۸ گیگاوات ساعت برق مصرف کرده است.
مجتمع فولاد خراسان در سال ۱۴۰۳ حدود ۶۸۶.۴ گیگاوات ساعت برق مصرف کرده است.
در مکتب برخی کارشناسان ما ۶۸۶.۴= ۲۰۱۴.۸
چرا همان لحظه کسی در رد این ادعا حرفی نزد؟!
آیا همین سکوتِ فولادی‌ها خودش باعث نمی‌شود که بقیه با خیال آسوده علیه این صنعت بگویند و بنویسند؟
با خودم فکر می‌کنم کجای کار ما می‌لنگد که هیچ‌کس حرفمان را باور نمی‌کند؟
آیا ۳۷هزار میلیارد تومان تخلف مالی که همه ما منتظر اثباتش هستیم و اختلاس‌های مشابه، باعث شده کسی دیگر حرف‌های فولادی‌ها را باور نکند؟ یعنی فقط همین چماق توی سرمان شده است که هرچه بگوییم، بگویند دیدی ۹۲هزارمیلیارد دزدیدند؟ پس اینارم دارن دروغ می‌گن.
واقعا مشکل کجاست؟
اینکه حرفِ خودروسازان را کسی باور نکند، درک می‌کنم. مصرف‌کننده خودروها مردم جامعه هستند و همه ما حلبی‌های فول‌آپشنی که تحویلمان می‌دهند را استفاده کرده‌ایم اما کسی تابه‌حال با فولاد تولیدی کشور مشکلی داشته؟ کسی تابه‌حال سقف خانه‌اش بخاطر کیفیت پایین فولاد روی سرش ریخته؟ پس چرا با صنعتِ افتخارآفرین مملکتمان این‌طوری می‌جنگیم؟
از نفت حقمان به ما نرسیده، درست؛ انتظار داریم از سرمایه‌های کشور سهمی داشته باشیم و به ما نمی‌رسد، درست؛ همه را می‌فهمم اما چرا کسی دلش برای صنعت فولاد نمی‌سوزد؟ چرا بلندگوهای همه بلندتر از فولادی‌هاست؟ چرا خودِ فولادسازان صدایشان را بلندتر نمی‌کنند؟
مصرف سالیانه مجتمع فولاد خراسان =
1,056,000 تن فولاد تولیدی * 650 کیلووات ساعت به ازای تولید هر تن فولاد = 686.4 گیگاوات ساعت انرژی
مصرف سالیانه استان خراسان شمالی =
230 مگاوات ساعت میانگین مصرف * 8760 ساعت (یک‌سال) = 2014.8 گیگاوات ساعت انرژی
تاریخ نگارش: اواسط خردادماه 1404
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: