سازمان ملل متحد اعلام کرد که روند روبه‌رشد به‌کارگیری انرژی‌های خورشیدی، بادی و سایر منابع تجدیدپذیر وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن، استفاده از این منابع انرژی نه تنها مقرون‌به‌صرفه‌تر بلکه فراگیرتر نیز خواهند شد.
این ارزیابی که در قالب دو گزارش مجزا به تازگی از سوی سازمان ملل متحد منتشر شده است، در عین ارائه تصویری امیدبخش از آینده بخش انرژی، با روند روبه‌رشد کلی نه چندان رضایت‌بخش کشورها در مقیاس جهانی در مهار تغییرات اقلیمی در تضاد است.
متن گزارش سازمان ملل متحد با عنوان «بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر» در سال ۲۰۲۴ نشان داد که حدود ۷۴ درصد از رشد جهانی تولید برق به انرژی‌های بادی، خورشیدی و دیگر منابع تجدیدپذیر اختصاص داشت. طبق این گزارش، حدود ۹۲٫۵ درصد از کل ظرفیت جدید افزوده شده در نیروگاه‌های برق جهان طی سال گذشته میلادی از منابع تجدیدپذیر تامین شد. در همین سال، حجم فروش خودروهای الکتریکی از ۵۰۰ هزار دستگاه در سال ۲۰۱۵، به بیش از ۱۷ میلیون دستگاه در سال ۲۰۲۴ رسید.
آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) نیز در گزارشی طی سال ۲۰۲۴ سه منبع مقرون‌به‌صرفه برای تولید برق در سطح جهانی را انرژی‌های بادی، پنل‌های خورشیدی و نسل جدید نیروگاه‌های برق‌آبی معرفی کرد. در حال حاضر، هزینه تولید برق از انرژی خورشیدی در جهان ۴۱ درصد و هزینه تولید انرژی از مزارع بادی حدود ۵۳ درصد از ارزان‌ترین سوخت فسیلی نیز کمتر است. گفتنی است سوخت‌های فسیلی شامل زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی، همچنان مهم‌ترین عامل تغییرات اقلیمی در سطح جهانی به شمار می‌روند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنرانی خود هنگام ارائه این گزارش با بیان اینکه عصر سوخت‌های فسیلی به زودی به پایان خود نزدیک خواهد شد، افزود: دوره‌ای نوین در بخش انرژی آغاز شده است که در آن، انرژی‌های ارزان و پاک به موتور محرکی برای توسعه اقتصادی در سطح جهانی تبدیل خواهند شد.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر طی سال ۲۰۲۴، خاطرنشان کرد: حدود دو تریلیون دلار در سال گذشته میلادی در بخش جهانی انرژی‌های سبز سرمایه‌گذاری شد که حدود ۸۰۰ میلیارد دلار بیش از میزان سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش سوخت‌های فسیلی بود.
با این وجود، مقامات سازمان ملل متحد هشدار دادند اگرچه روند گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر در مقایسه با یک دهه گذشته رشدی چشمگیر را به ثبت رسانده اما همچنان سرعت این گذار به میزان مدنظر و تعیین شده نرسیده است. براساس متن گزارش منتشر شده از سوی سازمان ملل متحد، روند روبه‌رشد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته و اقتصادهای نوظهور مانند چین که ۰٫۱ اقتصاد آن وابسته به انرژی‌های سبز بوده و همچنین کشورهای هند و برزیل اتفاق افتاده است.
طبق این گزارش، قاره آفریقا با وجود نیاز فراوان به حرکت به سمت فرایند الکتریکی‌سازی، کمتر از ۲ درصد از سهم ظرفیت جدید انرژی‌های تجدیدپذیر توسعه‌یافته در سطح جهانی در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داد. برخی از مقامات سازمان ملل متحد دلیل ثبت چنین سهم پایینی را به هزینه بالای تامین مالی کشورهای آفریقایی و سایر کشورهای واقع در نیم‌کره جنوبی جهان نسبت می‌دهند.
ادل توماس، دانشمند، اقلیم‌شناس و عضو شورای دفاع منابع طبیعی مستقر در آمریکا اظهار داشت: نیاز است تا کشورهای نیم‌کره جنوبی زمین از لحاظ مالی تامین شوند تا بتوانند حجم تقاضای مصرف‌کنندگان برق را بدون افزایش بدهی‌های دولتی برآورده کنند.
وی با رد این مسئله که امکان رقابت با سوخت‌های فسیلی برای انرژی‌های تجدیدپذیر وجود ندارد، خاطرنشان کرد: تصور آینده بخش جهانی انرژی بدون حضور انرژی‌های پاک اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
جاناتان اورپک، رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه میشیگان گزارش سازمان ملل در خصوص وضعیت بخش جهانی انرژی‌های پاک را کاملا منطبق با واقعیت توصیف و عنوان کرد: نقطه عطف ایجاد شده در بخش انرژی موجب خواهد شد هزینه انرژی‌های تجدیدپذیر کاهش یابد و تقاضای سوخت‌های فسیلی در تولید برق روندی نزولی به خود بگیرد.
در گزارش مذکور به موضوع بسیاری مهمی اشاره شده که در آن، تخصیص یارانه‌های دولتی به سوخت‌های فسیلی حدود ۹ برابر بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر است. با این وجود، سهم انرژی‌های سبز در سبد جهانی انرژی به روند روبه‌رشد خود ادامه می‌دهد.
در همین رابطه، میزان یارانه پرداختی در سطح جهانی به سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۳ حدود ۶۲۰ میلیارد دلار ذکر شد؛ در حالی که میزان یارانه تخصیص یافته به انرژی‌های تجدیدپذیر در همین سال تنها ۷۰ میلیارد دلار بود. طبق آنچه در گزارش سامان ملل متحد به آن اشاره شده است، ظرفیت تولید سوخت‌های فسیلی در سطح جهانی به جای روند نزولی همچنان روندی افزایش داشته که این امر ناشی از رشد تقاضای کلی مصرف‌کنندگان در بخش انرژی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه و مراکز داده هوش مصنوعی است.
گوترش در این رابطه مطرح کرد: در یک مرکز داده هوش مصنوعی به اندازه نیاز ۱۰۰ هزار خانه مسکونی برق مصرف می‌شود. بر همین اساس، پیش‌بینی شده است میزان مصرف برق در مراکز جهانی داده تا سال ۲۰۳۰، به میزان کل مصرف برق در کشور ژاپن برسد.
وی از شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری در جهان درخواست کرد تا برق مورد نیاز مراکز داده خود را تا سال ۲۰۳۰ به طور کامل از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنند.
میزان رشد استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی در آمریکا بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳، نرخ سالانه ۱۲٫۳ درصد افزایش را تجربه کرد اما از زمان آغاز دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ، با توجه به اینکه این کشور از توافق مهم آب‌وهوایی پاریس خارج شده و دستور توقف حمایت از طرح‌های فدرال در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر را صادر کرده است و تمرکز خود را بر روی استفاده از سوخت‌های فسیلی گذاشته، نرخ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در آمریکا افت را به ثبت رسانده است.
دبیر کل سازمان ملل متحد در همین خصوص هشدار داد: کشورهایی که همچنان به استفاده از سوخت‌های فسیلی وابسته‌اند، در مسیری قرار دارند که نه تنها به رشد اقتصادی آن‌ها منجر نمی‌شود بلکه سطح رفاه اقتصادی در این کشورها نیز به طور کلی کاهش خواهد یافت.
به گفته گوترش، این کشورها با افزایش اتکای خود به استفاده از سوخت‌های فسیلی، میزان هزینه‌کردهای خود را افزایش و سطح رقابت‌پذیری در بخش جهانی انرژی را کاهش خواهند داد.
وی در پایان یادآور شد: انرژی‌های تجدیدپذیر بهترین گزینه برای تامین انرژی در سطح جهان به شمار می‌رود و با تداوم روند افزایشی استفاده از این نوع انرژی‌ها قیمت برق تجدیدپذیر نیز با افت همراه خواهد شد.
منبع: فلزات آنلاین
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: