استارتآپ
استارتآپ اصطلاحی است که در سالهای اخیر زیاد آن را میشنویم. احتمالاً شما هم تا حدودی با معنا و مفهوم اصلی آن آشنا باشید؛ ممکن است الزاماً یک تعریف مشخص برای آن وجود نداشته باشد و اگر به منابع مختلف مراجعه کنیم، تعاریف مختلفی از استارتآپ ارائه شده باشد. ما استارتآپ را به معنای کسب و کار نوپایی در نظر میگیریم که قصد دارد ارزشآفرین باشد و هنوز در شرایط ابهام است و دوران نوزادی و کودکی خود را سپری میکند. استارتآپها معمولاً بر پایهی یک ایده خلاقانه شکل میگیرند و به همین دلیل گاهی در ابتدای راه هیچ رقیبی ندارند.
استارتآپهای معدنی
این اصطلاح طی سالهای اخیر تقریباً در قلب همهی صنایع نفوذ و به سرعت جای خود را پیدا کرده است. در کشور ما تقریباً تمام استارتآپهای موفق بر بستر فضای آنلاین شکل گرفتهاند و به همین دلیل معمولاً با شنیدن استارتآپ اولین چیزی که به ذهنمان میرسد یک وبسایت یا اپلیکیشن گوشی موبایل است. شاید همین نگرش باعث شده طی این سالها تعداد انگشتشماری به سمت راهاندازی یک کسب و کار نوپای معدنی بروند. معمولاً صحبت از معدن که میشود ناخودآگاه ذهنمان به سمت استخراج از زمینهای وسیع کوهستانی، ماشینهای غولپیکر و کارخانههای بزرگ میرود و بعد از آن احتمالاً با خودمان فکر میکنیم چنین فضایی اصلاً چه نسبتی با یک کسب و کار کوچک ِ پرابهام دارد؟ خوشبختانه فعالیت حدود ۲۰۰ استارتآپ معدنی در سطح دنیا نشاندهنده این است که این کسب و کارها به دل معدن و صنایع معدنی هم عمیقاً نفوذ کرده اند و این رود کوچک بالاخره در فضای تنگ و تاریک معدن هم راه خودش را پیدا کردهاست.
با توجه به شرایط فعلی کشور ما، اعمال تحریمها و محدودیتهایی که در دسترسی به تکنولوژی روز دنیا ایجاد شده، فضای مناسبی برای رشد استارتآپهای معدنی فراهم شده است.
زمینه فعالیت استارتآپهای موفق معدنی در دنیا در همهی بخشهای زنجیره از اکتشاف تا تولید محصول نهایی و همچنین در حوزه مسئولیت اجتماعی و حفظ محیط زیست است.
طبق بررسیها، بازار تجهیزات معدنی با نرخ سود سالانه مرکب ۵٫۴ درصدی در حال رشد میباشد و از ۷۷٫۷ میلیارد دلار از ۲۰۱۸ به ۱۱۲٫۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ میرسد.
طبق گزارش PWC، نسبت به سال ۲۰۱۷، ظرفیت بازار به ۹۲۶ میلیارد دلار (۳۰% رشد) و درآمد ناشی از صنعت معدن ۶۰۰ میلیارد دلار (۲۳%) در سال ۲۰۱۸ افزایش داشته است.
چالشها و فرصتهای کلیدی حوزه معدن
• استفاده از فناوریهای روز به منظور ایجاد روشهای جدید اکتشاف در راستای افزایش دقت و کاهش ریسک
و فرصت ایجاد تغییرات در فرآیندهای استخراج و حفاری و توسعهی آن با رویکرد استخراج دقیق با هدف کاهش هزینه، افزایش سرعت و بهرهوری
• خلق روشهای فرآوری مواد معدنی و یا خدماتدهی برای ارتقای بهرهوری شرکتهای فعال در فرآیندهای فرآوری
• ارائه راهکارهای سختافزاری و نرمافزاری برای بهبود فرآیندهای تصمیمگیری و فعالیتهای پشتیبان شرکتهای فعال در حوزه معدن
• شبکهسازی میان فعالین حوزه معدن به منظور رفع نیازها و تسهیل ورود به صنعت معدن برای شرکتهای نوپا، کارآفرینان و متخصصین
• بهینهسازی مصرف آب و انرژی و کاهش تلفات و آسیبهای زیستمحیطی با رویکرد توسعه پایدار در صنعت معدن
• افزایش امنیت کارگران، سایتهای معدنی و ماشینآلات با کمک فناوری و پیشبینی خطرات احتمالی و هشدار برای جلوگیری از آسیبرسانی به افراد و تجهیزات
استارتآپهای حوزه اکتشاف
ایران یکی از ۱۵ قدرت برتر معدنی جهان است که دارای حدوداً ۳ درصد ذخایر معدنی کل دنیا با ارزش تقریبی ۷۷۰ میلیارد دلار است. در کشور ما حدود ۵۸۰۰ معدن فعال وجود دارد که تقریباً ۵۷ بیلیون تن از ذخایر آن به صورت بالقوه است. این اعداد و ارقام نشاندهنده اهمیت غیرقابل انکار اکتشاف است. در دنیا استارتآپهای زیادی در حوزه اکتشاف راهاندازی شده که شاید بد نباشد به چند مورد از آنها اشاره کنیم.
Imago
این شرکت که در سال ۲۰۱۴ تأسیس شد، یک پلتفرم آنلاین برای تحلیل تصاویر زمینشناختی ارائه میدهد. تصاویر از هر منبع و با هر فرمتی قابلیت این را دارند که به این پلتفرم داده شوند، سپس پلتفرم با تحلیل تصاویر آنها را به دادههای علمی و کاربردی زمینشناسی تبدیل میکند. این اطلاعات جهت استفاده دانشمندان و مختصصان برای کشف معادن و سایتهای معدنی به کار گرفته میشود.
Strayos
این شرکت در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد و محصولی که ارائه میدهد یک نرمافزار قدرتمند برای تجزیه و تحلیل دادههاست که برای به حداکثر رساندن بهرهوری در حوزه اکتشاف و استخراج معدن طراحی شده است. این شرکت برای کاهش هزینهها، یک نرمافزار در فضای ابری ارائه کرده است که مخاطبان میتوانند عکسهای هوایی خود از منطقهی مورد نظرشان را در پنل خود بازگذاری کنند و این نرمافزار عکس را سه بعدی کرده و سپس به بررسی اجزای ساختار منطقه میپردازد. این نرمافزار عکسهای دریافتی را به صورت سهبعدی، مشگونه و یا با هیتمپ و چندین حالت دیگر به مخاطبین ارائه میدهد.
Astroid Mining
این شرکت یک استارتآپ فعال در حوزه فرصتهای اقتصادی محتمل در فضای خارج از زمین است. این شرکت در زمینههای مختلفی فعال است اما فعالیت اصلی آن در حوزه شناسایی مواد ارزشمند در اجرام فضایی است. این استارتآپ به طور ویژه بر روی شناسایی و اکتشاف مواد معدنی مختلف، به ویژه فلزات ارزشمند و کمیاب در ماه، مریخ و سیارکها متمرکز است. این مجموعه در ابتدا سعی دارد که به شناسایی و اکتشاف این مواد بپردازد، سپس در آینده نزدیک با همکاری شرکتها و سازمانهای مختلف به استخراج مواد معدنی از سطح این اجرام آسمانی بپردازد و این کار را به امری سودآور و اقتصادی تبدیل کند.
ما در اینجا برای طولانی نشدن مطلب، فقط به سه مورد از این کسبوکارهای فعال در حوزه اکتشاف اشاره کردیم. در پستهای بعدی به معرفی مفصلتر هر یک از استارت آپ های معدنی موفق که فعال هستند، میپردازیم.
فعالیت موفق این شرکتها نشاندهنده این است که بستر مناسبی برای رشد استارتآپهای معدنی وجود دارد و اتفاقاً کشور ما یکی از این بسترهای حاصلخیز و دستنخورده است.
اگر کمی با دقت به اطرافمان نگاه کنیم، شاید به سختی محصولی را پیدا کنیم که مستقیم و یا غیرمستقیم به معدن و صنایع معدنی مربوط نباشد. هر محصولی که در آن یکی از کانیهای معدنی مثل آهن، مس، روی، آلومینیوم، طلا و نقره و… و همچنین سنگهای مختلف به کار رفتهباشد، به معنی آن است که وجود آن بدون اکتشاف، استخراج و فرآوری از معدن و مواد معدنی امکانپذیر نبودهاست. اگر قرار باشد کشور را از بند اقتصاد نفتی رها کنیم، چارهای نداریم جز این که حفرههای تنگ و تاریک معدن را روشنتر از قبل کنیم.