بازار فولاد ایران با ابهامات فراوانی همراه شده است. تا دیروز صحبت از ابهام در نرخ گذاری ها و شیوه های معاملاتی بود. اما به نظر می رسد که ابهامات به مسیر صادرات ورود کرده اند. محدودیت جدید صادراتی موضوع داغ این روزهاست.

به گزارش معدن مدیا به نقل از آرتان پرس ، بازار فولاد ایران با ابهامات فراوانی همراه شده است. تا دیروز صحبت از ابهام در نرخ گذاری ها و شیوه های معاملاتی بود. اما به نظر می رسد که ابهامات به مسیر صادرات ورود کرده اند. محدودیت جدید صادراتی موضوع داغ این روزهاست. در بازار شاهد موانع صادراتی بخش فولادهستیم. حتی برخی از گزاره های عرضه در بورس نیز دستخوش تغییر شده است. با این وضعیت نمی توان انتظار رشد صنایع را داشت.ارزیابی محدودیت جدید یک اتفاق غیرمنتظره در بازار فعلی بوده است. به معنی واقعی کلمه بازار با یک انفعال در سیاستگذاری همراه شده است.

 گزاره های مثبت و منفی موجود در بازار داخلی فولاد ایران

بازار فعلی توام با یک سری کزاره مثبت و منفی در خصوص روند معاملات فولادی و وضعیت صادراتی شده که باید آنها را مورد ارزیابی قرار داده و برآیند کلی را محاسبه کنیم. از موضوع مجوزهای صادراتی شروع می کنیم. کشور در شرایطی است که بیش از هر زمانی به صادرات نیاز دارد. اما گویا ورق طور دیگری به اجرا در آمده است. دفتر صنایع معدنی وزارت صمت در نامه‌ای به دفتر مقررات صادرات و واردات این وزارتخانه، لیست واحدهای مجاز به صادرات فولاد میانی (بیلت و بلوم و اسلب) را اعلام کرد. در حالی که دولت جدید در حال استقرار است، مدیران دولت روحانی محدودیت تازه‌ای برای صادرات شمش فولادی ایجاد کرده‌اند. کار به جایی رسیده که نام ۲۱ شرکت از فهرست صادرکنندگان مجاز شمش فولادی حذف شده است. خوب پر واشح است که این شرایط به کارنامه صادراتی فولاد ایران لطمه وارد خواهد کرد.

 فاکتورهای فزاینده رشد منفی صادرات فولاد ایران

سال ۱۴۰۰ تا به این لحظه شرایط خوبی را برای بازار فولاد رقم نزده است. از سویی بجران کرونا و کشته شدن روزانه ۷۰۰ نفردر ایران از این بیماری بازارها را متنشج نگه داشته است. از سویی دیگر قطع برق روند تولیدات را تا مرز توقف پیش برده است.

با وجود این‌ که کشور به صادرات فولاد و درآمد ارزی حاصل از آن نیاز مبرم دارد، دفتر صنایع معدنی وزارت صمت مجوز صادرات شمش فولادی توسط شرکت‌های بزرگی همچون فولاد کاوه جنوب کیش، چادرملو، ذوب آهن اصفهان و آهن و فولاد ارفع را برای دوره سه‌ماهه‌ای که از یک شهریور آغاز می‌شود، لغو کرده است.

این شرکت ها در حدود ۶۵ درصد تولید شمش فولادی ایران را شامل می شوند. آیا این موضوع چیزی جزء انحصارگرایی و برهم زدن نظم معاملات در بازار است؟ واقعا این تصمیم ها با چه هدفی گرفته می شوند؟ محدودیت جدید صادراتی در شرایط فعلی هیچ توجیهی ندارد.

محدودیت جدید صادراتی؛ از شایعه تا عمل

در مرداد ماه شائبه هایی از اجرای این طرح مطرح شده بود. اما تحلیلگران با نزدیک شدن به تحویل دولت جدید عملا این موضوع را منتفی شده در نظر گرفته بودند. اما در کمال غافلگیری این لیست به بازار ارائه شده است. لیست اعلام شده توسط سیف‌اله امیری مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت برای مدت سه ماه از تاریخ یک شهریور ۱۴۰۰ اعتبار دارد. آن دسته از تولیدکنندگان بیلت و بلوم و اسلب که نام آن‌ها به گمرک اعلام شده در این دوره سه‌ماهه نیاز به دریافت تیک صادراتی وزارت صمت ندارند.

گستردگی طرح محدودیت جدید صادراتی در زنجیره بالا دستی فولاد

موضوع محدودیت ای صادراتی صرفا به شمش فولادی ختم نشده است. برخی از مالاهای دسته زنجیره بالادستی فولاد نیز درگیر این موضوع شده اند. م محدودیت جدید صادراتی فولاد میانی نیز در واپسین روزهای دولت روحانی مشاهده می شود. فهرست شرکت‌های مجاز به صادرات فولاد میانی شامل ۲۱ شرکت است؛ در حالی که در فهرست قبلی که در اردیبهشت امسال منتشر شد، نام ۴۲ شرکت دیده می‌شد. بدین ترتیب ۴۱ شرکت مجوز صادرات شمش فولادی را از دست داده‌اند و محدودیت تازه‌ای برای صادرات فولاد ایجاد شده است.

لیست شرکت های تولید کننده معاف از محدودیت صادراتی

البته برخلاف لیستی که در فضای مجازی منتشر شده و نام شرکت فولاد خوزستان در آن دیده نمی‌شود، لیست اصلی شامل ۲۱ شرکت است و فولاد خوزستان در میان شرکت‌های مجاز به صادرات فولاد میانی قرار دارد. با این وجود، همان‌طور که گفتیم شرکت‌های بزرگ فولادی بازار سهام همچون فولاد کاوه جنوب کیش، ذوب آهن اصفهان، چادرملو و آهن و فولاد ارفع، نام‌شان از فهرست صادرکنندگان مجاز شمش فولادی حذف شده است. محدودیت جدید صادراتی باید برای همه شرکت ها سریعا اعمال شود.

لزوم کاهش قیمت ها در عرضه های بورس فولاد

دولت جدید در بدو ورود با این هجمه رو به رو است که باید قیمت ها را در بسیاری از بازارهای کالایی پایین بیاورد. از بازار ارز گرفته تا فولاد و مسکن همه در اولویت هستند. سیگنال دولت جدید به بازار فولاد کشور کاهش ۵ درصدی سقف مجاز نرخ پایه عرضه فولاد در بورس کالا بوده است. رسانه ای شدن نرخ پایه عرضه شمش این عقب نشینی از سقف را تایید کرد هرچند که در نهایت عرضه‌ای شکل نگرفت. خواستگاه افکار عمومی و هوش جمعی از دولت جدید انتظار کاهش یا حداقل توقف روند افزایشی قیمتها را دارند این موضوع باید با اصلاح روند عرضه ها در بورس داخلی میسر شود. بورس بیش از هر زمان دیگری به یک شفاف سازی اساسی نیاز دارد. لغو محدودیت جدید صادراتی می تواند بورس کشور را نجات دهد.

لزوم همگرایی قیمت های فولاد ایران و منطقه cis

شمش صادراتی CIS طی چند ماه گذشته از کانال صعودی بلند مدت خود فاصله گرفته بطوریکه از قله ۷۲۰ دلاری فتح شده خود تا به امروز، روی نرخ ۶۳۵ دلار، رقمی حدود ۸۵ دلار کاهش را پشت سر گذاشته است. کارشناسان معتقدند سیاست های پولی فدرال رزرو آمریکا عامل اصلی ریزش کامودیتی ها میباشد. بطوریکه طلا هم طی یک ماه گذشته رقمی بیش از ۱۰۰ دلار کاهش را تجربه کرده است .باید از این افت قیمت جهانی در تعدیل قیمت های داخلی استفاده کرد. شاید به نظر برسد که در این شرایط صادرات به نفع کشور نیست. اما باید دقت داشت که تحت هر شرایطی کشوری که ادعای دهمین صادرکننده فولاد را دارد باید در بازار حضور موثر داشته باشد. این موضوع تاب آوری تعهدات تولیدکنندگان ایرانی را نشان می دهد. محدودیت جدید صادراتی تاب آوری فولادسازان را بسیار پایین می آورد.

ناهمخوانی عرضه و تولید با صادرات فولاد ایران

ارزیابی آمار تولید و عرضه محصولات فولادی در ایران نشان می دهد که وضعیت عرضه ها در کشور با صادرات فولاد منافاتی ندارد. برای مثال قراضه آهن ۱۰ هزار تومانی و سیگنال وجود حباب در بازار داخلی موضوعی است که می تواند فصل الخطاب این بخث قرار بگیرد. تجربه و شواهد ثابت کرده، نرخ متعادل و منطقی میلگرد آجدار در بازار داخلی ما، در شرایط عادی؛ همیشه حول ۳۵ تا ۴۰ درصد روی نرخ قراضه آهن بوده است.

این یعنی متوسط نرخ میلگرد آجدار در حال حاضر در بازار؛ حداقل کیلویی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان از نرخ تعادلی ریالی فاصله دارد. محدودیت جدید صادراتی در مارجین قیمت ها نیز ورود کرده است. به عبارت دیگر در حال حاضر حداقل ۱۰ درصد با مازاد مارجین متعارف مجموع دو حوزه شمش و نورد در بازار داخلی مواجه هستیم. این مارجین به راحتی می تواند از محلی غیر از بازار داخلی تامین گردد. اصلا این رویکرد می تواندتعدیل کننده نرخ داخلی فولاد باشد. صادرات فولاد می تواند در این ۱۰ درصد مارجین برنامه ریزی شود. این موضوع می تواند یک تهدید را به یک فرصت تبدیل کند.

ارزیابی سقف نرخ پایه در بورس کالا

در حال حاضر بنا بر تعریف سقف نرخ پایه عرضه فولاد در بورس کالا؛ نرخ های داخلی روی خط قرمز و آستانه قیمتها بنا بر گزاره های فعلی قرار گرفته و همین موضوع کافی است تا جو روانی حاکم اقبالی به تقاضای هیجانی و سرمایه ای در بازار نداشته باشد.گمانه هایی در خصوص افزایش قدرت ایران در منطقه به واسطه یک پارچه شدن نظر دولت، مجلس و حاکمیت وجود دارد. بلومبرگ در گزارش اخیر خود ضمن اینکه به موضوع عدم باج دادن ایران به آمریکا معترف بود.

بایدن (آمریکا) در خلال مذاکرات با ایران مجبور است از زیاده خواهی های خود عقب نشینی کند. چراکه پافشاری در زیاده خواهی های فعلی آمریکا بی نتیجه مانده و ایران راههای عبور از تحریم را می‌داند و بایدن به دنبال رفع برخی محدودیت های تحربمی به واسطه مذاکرات اتمی با ایران است. این موضوع می تواند کفه صادراتی فولاد ایران را سنگین تر کند. لذا نباید در این وهله از زمان خودتحریمی و محدودیت جدید صادراتی ایجاد کرد.

جمع بندی

عمده گزاره های مهم تاثیرگذار بر بازار فولاد کشور ما هستند که حالا مخاطب میبایست در جمع‌بندی این گزاره ها، در نهایت خودش به این نتیجه برسد که چه سیاستی را برای کسب و کارش در ادامه راه اتخاذ نماید و جمع بندی این گزاره ها کاملا به نظر شخصی منتهی خواهد شد. ما به آینده خوشبین هستیم و این تلاطمات قیمتی امروز بازار فولاد را چندان جدی نمی دانیم و معتقدیم که دولت آقای رئیسی مخالف هرگونه افزایش بیشتر قیمتها در بازار داخلی است و با جدیت به دنبال تعدیل و توقف روند افسارگسیخته افزایش قیمتهاست و حتی این موضوع کمبود برق هم نمی تواند دلیل و توجیه کافی برای ادامه وضعیت از کنترل خارج شده فعلی بازار فولاد کشور باشد. محدودیت جدید صادراتی می تواند یک باخت اساسی در صنعت برای کشور محسوب شود.