معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در مراسم افتتاحیه بیست و چهارمین همایش انجمن زمین‌شناسی به افق‌های جدید و برنامه‌های آتی مورد نیاز کشور در حوزه علوم‌زمین و اکتشافات‌معدنی کشور پرداخت.

به گزارش معدن مدیا به نقل از روابط عمومی سازمان زمین‌شناسی، علیرضا شهیدی سخنان خود را با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری آغاز کرد و گفت: بیانیه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در گام دوم انقلاب به ما تاکید کردند: “نکته‌ مهمی که باید آینده‌سازان در نظر داشته باشند، این است بازار نفت به هیچ وجه قابل اطمینان نبوده و باید به فکر جانشین مناسب برای آن باشیم که بهترین جایگزین، بخش معدن است و حاصل توجه به بخش معدن، ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی است. ”

در بیانیه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در گام دوم انقلاب آمده است: ” کشورمان از نظر ظرفیت‌های طبیعی و انسانی، کم‌نظیر است و بسیاری از این ظرفیت‌ها با غفلت دست‌اندرکاران تاکنون بی‌استفاده یا کم‌استفاده مانده است و ایران با دارا بودن ۱ درصد جمعیت جهان، دارای ۷ درصد ذخایر معدنی جهان است. منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنائی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملی، بازار بزرگ منطقه‌ای با داشتن ۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوع، بخش‌هایی از ظرفیت‌های کشور است؛ بسیاری از ظرفیت‌ها دست‌نخورده مانده است. گفته شده است که ایران از نظر ظرفیت‌های استفاده نشده‌ طبیعی و انسانی در رتبه‌ اول جهان است که بی‌شک شما جوانان مؤمن و پُرتلاش خواهید توانست این عیب بزرگ را برطرف کنید و دهه‌ دوم چشم‌انداز، باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیت‌های استفاده نشده باشد و پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملی ارتقاء یابد”.

سازمان‌های زمین‌شناسی دنیا نقش ژرف‌نگری و آینده‌نگری در توسعه و پیشرفت کشورها را دارند
شهیدی در ادامه به روند تشکیل و تکامل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور پرداخت و گفت: سازمان‌های زمین‌شناسی در دنیا، جزو قدیمی‌ترین نهادهای حاکمیتی هستند که تقریبا در تمامی کشورهای دنیا (۱۷۱ کشور) تأسیس شده‌ و به صورت دولتی اداره می‌شوند و این سازمان ها با توجه به ماهیت ذاتی، بیشترین تولید اطلاعات پایه را به‌عهده دارند و غالبا نقش عمومی‌نگری، ژرف‌نگری و آینده‌نگری را در جهت توسعه و پیشرفت کشورها ایفا می کنند.

به گفته وی، گستره فعالیت‌های سازمان زمین شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور منوط به تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی کشور در محیط‌های خشکی و دریا، پایش ذخایر معدنی و برنامه‌ریزی هدفمند اکتشاف، تولید و تحلیل ۸۰۰ لایه اطلاعاتی مکان محور در حوزه علوم‌زمین و کشف ذخایر معدنی، منشاءیابی و پایش مخاطرات زمین‌شناختی و مهندسی، پدیده‌شناسی تغییر اقلیم و بحران‌های ناشی از آن، کشف منابع آبی جدید (آب‌های کارستی)، توسعه پایگاه ملی داده‌های علوم زمین و برقراری ارتباط علمی و فنی با مراکز علمی دنیا است.

معاون وزیر صمت در تعریف امور حاکمیتی خاطرنشان کرد: بر اساس ماده ۸ از قانون مدیریت خدمات کشوری، امور حاکمیتی، آن دسته از اموری است که تحقق آن موجب اقتدار و حاکمیت کشور است و منافع آن بدون محدودیت شامل همه اقشار جامعه بوده و بهره‌مندی از این نوع خدمات موجب محدودیت برای استفاده دیگران نمی‌شود که بر همین اساس فعالیت‌های اکتشافی و زمین‌شناسی (موضوع ماده ۷ قانون تمرکز امور صنعت و معدن و تشکیل وزارت صنایع و معادن در سال ۱۳۷۹ و مصوبه شماره ۱۰۳۹۶/۱۲/۱ شورای عالی اداری در سال ۱۳۷۷) مستثنی از این امور نخواهد بود.

رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره وظیفه حاکمیتی سازمان متبوع خود گفت: تولید اطلاعات پایه علوم زمین و اکتشاف ذخایرمعدنی از طریق شناسایی منابع معدنی با هدف ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت ملی (سهم ۷ درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور) و همچنین شناسایی و پایش مخاطرات با هدف جلوگیری از زیان‌های اجتماعی و هدر رفت ثروت ملی (جلوگیری از زیان ۷ درصدی در تولید ناخالص داخلی کشور) مهم‌ترین هدف و شعاراین مجموعه است.

کسب کرسی علوم زمین یونسکو توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

وی به همکاری‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در مجامع و انجمن‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: ایران جزو GEOLOGYONE، انجمن قاره بین‌المللی، سازمان همکاری‌های اقتصادی، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، آسیا و اقیانوس آرام، اتحادیه بین‌المللی علوم زمین، کمیسیون تهیه نقشه‌های زمین شناسی دنیا، برنامه بین‌المللی علوم ‌زمین، انجمن بین‌المللی زمین‌شناسی پزشکی، انجمن بین‌المللی تحقیقات کواترنری است و و به تازگی کرسی علوم زمین یونسکو UNESCO Chair in Geology۲۰۲۰ را نیز کسب کرده است.

شهیدی ضمن اشاره به سازمان‌های زمین‌شناسی پیشرو در دنیا از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران به عنوان راس خاورمیانه یاد کرد و گفت: در شمال اورسیا سازمان زمین‌شناسی روسیه، شرق قاره آسیا سازمان زمین‌شناسی چین، در قاره آسیا سازمان زمین‌شناسی هندوستان، قاره اقیانوسیه سازمان زمین‌شناسی استرالیا، در قاره آفریقا دانشگاه بوتسوآنا، در قطب جنوب سازمان زمین‌شناسی روسیه، در آمریکای لاتین سازمان زمین‌شناسی برزیل، در آمریکای شمالی سازمان زمین‌شناسی آمریکا و در قاره اروپا سازمان زمین‌شناسی آلمان به عنوان سازمان‌های زمین‌شناسی پیشرو در دنیا هستند.

معاون وزیر صمت به فعالیت‌های بین‌المللی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور پرداخت و افزود: نقشه لرزه زمین‌ساخت و نقشه کینماتیک دنیا و همچنین نقشه‌های زمین‌شناسی و تکتونیک، لرزه زمین‌ساخت، متالوژنی خاورمیانه به همراه نقشه زمین‌شناسی جنوب غربی آسیا و نقشه تکتونیک افغانستان، ایران و پاکستان توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران تهیه شده است.

وی در ادامه ضمن اشاره به برنامه اکتشاف سیستماتیک و پایش منابع معدنی در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان این‌که در جهان ۴۸ محیط‌ مستعد کانه‌زایی و در ایران ۳۵ محیط وجود دارد، تصریح کرد: تیپ‌های معدنی شناخته شده در جهان ۱۱۴ و در ایران ۸۹ تیپ وجود دارد و از سویی تنوع مواد معدنی در جهان به ۱۱۲ عدد می‌رسد و در ایران ۶۸نوع ماده معدنی وجود دارد.

شهیدی با اشاره به زون‌های بیست گانه اول ۵۰۰،۰۰۰ کیلومتر مربع و زون‌های بیست گانه دوم: ۴۴۰،۰۰۰ کیلومتر مربع گفت: برای اکتشاف معادن عمیق از روش‌های ژئوفیزیک، ژئوشیمی، حفاری و هیدروژئوشیمی بهره می‌بریم.

به گفته رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور؛ اکتشاف ذخایرمعدنی و منابع آبی عمیق، محدودیت‌های امنیتی در برداشت و تفسیر داده‌ها با توجه به ماهیت طبقه‌بندی اطلاعات به دست آمده، حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز بالا و عدم توان و رغبت بخش خصوصی، نبود توان علمی در بخش خصوصی، شناخت دقیق عمق زمین در زمان کوتاه با بازدهی بالا، اجرای عملیات ژئوفیزیک هوایی در کشورهای پیشرفته و دستیابی به ذخایر بزرگ عمیق (آمریکا، کانادا، استرالیا، روسیه، آفریقای جنوبی، فنلاند) به عنوان اهمیت انجام مطالعات ژئوفیزیک هوایی در کشور هستند.

شهیدی با بیان این‌که کشور به ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر خطی مطالعات ژئوفیزیک هوایی نیاز دارد، گفت: اولویت اول اکتشافی کشور ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار کیلومتر خطی بوده که تاکنون ۶۴۰ هزار کیلومتر خطی مطالعات ژئوفیزیک هوایی انجام شده است.

وی؛ قرارگیری ایران در زمره کشورهای دارای فناوری برداشت و تفسیر داده‌های ژئوفیزیک هوایی بر اساس فعالیت پیشین، تبدیل استان‌های محروم به کانونی از فرصت‌های معدنی و سرمایه‌گذاری، وجود اولویت‌های بزرگ کشور در اکتشاف ذخایر پنهان معدنی در استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، خراسان جنوبی، کرمان، فارس، یزد و آذربایحان شرقی و غربی، اجرای ۲۰ الی ۳۰ ساله این مطالعات با روند کنونی و اتمام ۴ ساله پروژه‌های ژئوفیزیک هوایی با جذب منابع مالی و ایجاد ظرفیت مشارکت از سوی بخش‌های خصوصی و غیر دولتی بزرگ با ارائه مشوق‌های سرمایه‌گذاری را به عنوان اهمیت ادامه مطالعات ژئوفیزیک هوایی در کشور یاد کرد.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در ادامه به برنامه تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی در سازمان متبوع خود اشاره کرد و گفت: مطالعات زمین‌شناسی در حوزه زیرساخت‌ها و شریان‌های حیاتی کشور، حوزه عمران و شهرسازی، طراحی راه‌ها و خطوط انتقال نیرو و انرژی، جانمایی‌های صنعتی و استراتژیک، حوزه زیست محیطی، آلودگی‌های صنعتی، شهری و طبیعی و شناخت ذخایر و شفاف‌سازی وضع موجود، تبیین خط مشی‌ها، تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری به هنگام توسط دولتمردان کاربرد اساسی دارد.

۹۷ درصد شهرها و روستاهای ایران در معرض خطر زمین‌لرزه هستند

وی درباره لزوم انجام مطالعات مخاطرات زمین‌شناختی با بیان این‌که از میان حدود ۴۳مورد بلایای طبیعی ۳۴ مورد در ایران وجود دارد، تصریح کرد: ۹۷ درصد شهرها و روستاهای ایران در معرض خطر زمین‌لرزه، تقریبا همه شهرها و روستاهای کشور در معرض خطر سیلاب، همه تاسیسات کوهستانی در معرض انواع رانش زمین قرار دارند و بیش از ۳۰۰ دشت اصلی کشور با خطر افت آب زیرزمینی، کاهش کیفیت آب و فرونشست زمین روبرو هستند و حدود ۲۰ سال است که خشکسالی با شدت و مدت متفاوت بخش‌های کشور را تحت‌تاثیر قرار داده و گرد و غبار با منشاء داخلی و خارجی نیز تقریبا همه کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه به برنامه پایگاه داده‌های علوم زمین جهت تجمیع و یکپارچه‌سازی اطلاعات علوم زمین و اکتشاف ذخایر معدنی کشور اشاره کرد و گفت: بر اساس ماده ۷ اساسنامه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در بخش مرجعیت در جمع‌آوری اطلاعات طی برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران راه‌اندازی پایگاه جامع علوم زمین به منظور ساماندهی امر اکتشاف در کشور با استفاده از اطلاعات کلیه دستگاه‌های ذیربط تا سال دوم برنامه در دستور کار قرار گرفت.

شهیدی درباره چالش‌های اکتشاف ذخایر معدنی در کشور تصریح کرد: کمبود اطلاعات پایه زیرساختی و معدنی (پوشش-به‌روزآوری)، فقدان نظارت فنی-تخصصی حاکمیتی بر روند صدور امتیازات اکتشافی در چرخه تولید اطلاعات پایه، فقدان سیاست‌گذاری واحد در امر اکتشاف و تجمیع اطلاعات پایه حاصل از آن، زمانبر بودن فرآیند تبدیل کانسارها به معدن (اکتشاف تا بهره‌برداری) مهم‌ترین چالش‌های راهبردی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در بخش اکتشاف است.

معرفی بیش از ۵۰ پتانسیل کانه‌زایی طلا در کشور

وی اکتشاف عناصر استراتژیک و اکتشاف کانسارهای پنهان را رویکرد سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در اکتشاف منابع معدنی عنوان کرد و افزود: تعداد کانسارهای شناخته شده طلا در کشور پیش از آغاز طرح اکتشاف طلا توسط این سازمان ۳ کانسار بود که تنها یک معدن طلای موته فعال بود.

به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، تعداد گواهی کشف‌های طلای اخذ شده در کشور پس از اجرای طرح اکتشاف طلا ۳۰ کانسار شامل آذربایجان شرقی و غربی ۹ کانسار، کردستان ۶ کانسار، سمنان ۳ کانسار، خراسان رضوی ۵ کانسار، خراسان جنوبی ۳ کانسار، سیستان و بلوچستان ۳ کانسار، مرکزی ۱ کانسار است و علاوه بر این گواهی کشف‌ها تاکنون بیش از ۵۰ پتانسیل کانه‌زایی طلا در کشور معرفی شده است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره برنامه پیشنهادی این سازمان در برنامه هفتم توسعه گفت: انجام مطالعات زمین‌شناسی عمومی شامل تولید نقشه‌های زمین‌شناسی کاربردی نسل دوم و توسعه پایگاه ملی داده‌های علوم زمین با هدف تجمیع داده‌های زمین‌شناسی و معدنی کشور و همچنین اکتشاف ذخایر معدنی به صورت اکتشاف سیستماتیک و زمین‌شناسی اقتصادی، تکمیل چرخه ژئوفیزیک هوایی با هدف اکتشاف ذخایر پنهان در مناطق اولویت‌دار، تکمیل چرخه اکتشاف و پایش ذخایر معدنی و کتابخانه طیفی و تحلیل داده‌های اکتشافی و در ادامه منشایابی و پایش مخاطرات طبیعی با کمک نقشه‌های سیستماتیک زمین‌شناسی مهندسی و مناطق شهری و منشأیابی و پایش مخاطرات طبیعی را در دستور کار داریم.

تهیه نقشه اولویت‌های اکتشافی سیستماتیک چند وجهی به عنوان برنامه پیشنهادی برنامه هفتم

شهیدی، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی کاربردی نسل دوم و پوشش یکپارچه در گستره ۳۰ هزار کیلومتر مربع از پهنه لوت باختری را به عنوان یکی دیگر از برنامه‌های این سازمان یاد کرد و افزود: نقشه اولویت‌های اکتشافی سیستماتیک چند وجهی ۱:۵۰،۰۰۰ به عنوان برنامه پیشنهادی برنامه هفتم را پیش‌رو داریم.

به گفته وی، اهداف پایش ذخایر معدنی شامل تعادل‌بخشی بین ذخایر معدنی و میزان تولید و مصرف، اصلاح سیاست صادرات و واردات مواد معدنی، شکوفایی اقتصادی و نیروی محرکه صنایع کشور، بهره‌گیری از توان سرزمینی در راستای آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی هدفمند در حوزه اکتشاف با توجه به ظرفیت ذخایر موجود و انجام و تکمیل مطالعات ژئوفیزیک هوائی با خطوط پرواز ۲۵۰ متر با هدف تولید لایه اکتشافی زیر سطحی است.