فولاد دارای کربن پایین یکی از اجزای اصلی اهداف پایداری تولید در فولادسازان کوره انفجاری است.

براساس جدیدترین شماره نشریه متال بولتن، گذار از صنعت فولاد کوره ای انفجاری به روش‌های سبزتر تولید به یکی از ارکان سیاست‌های فولادسازان عمده در اروپا تبدیل شده است. مجله فست مارکتز در این روزها بر دستاوردها، فرصت ها و چالش های عمده پیش روی صنعت فولاد اروپا متمرکز شده است.

گذار سبز در صنعت فولاد متکی بر کربن

در این راستا، بسیاری از فولادسازان کوره ای انفجاری در اروپا در سال‌های گذشته بر پروژه های فولاد سبز سرمایه گذاری کرده‌اند و با کاهش آلایندگی سعی در انطباق با مقررات اتحادیه اروپا را داشته اند. براساس توافق سبز اروپایی، کمیسیون اروپا هدفی را تعیین کرده است که براساس آن، گازهای گلخانه تا سال ۲۰۳۰ باید تا ۵۵ درصد در مقایسه با مقادیر گزارش شده در دهه نود، کاهش یابد.
به علاوه، هزینه های فزاینده آلاینده های کربنی در اتحادیه اروپا فولادسازان را بر آن داشته است که به دنبال روش‌های جایگزین باشند؛ علی الخصوص اینکه بنابر گزارش فعالان بازار، قیمت مجوزآلایندگی دی اکسید کرین اتحادیه اروپا در اوت ۲۰۲۲ به ۹۸ یورو (۹۶ دلار) رسید.
در همین حال، تقاضا برای فولاد سبز از سوی مصرف کنندگان نهایی نیز در این اواخر افزایش یافته که البته بیشتر در فولاد تخت بوده است. البته مقاطع طویل فولادی مدت‌ها است که ماهیتا سبز قلمداد می‌شوند، چرا که بیشتر محصول کوره‌های قوس الکتریک هستند و مواد اولیه آنها بیشتر قراضه است.

مهمترین پروژه های فولاد سبز در اتحادیه اروپا

در ادامه این گزارش تصریح شده است: فولادساز تخت آلمانی سالتزگیتر در پروژه ای با عنوان «سالکوس با شتاب» به دنبال کربن زدایی است. در این پروژه قرار است کوره انفجاری کارخانه فلاتشتال جای خود را به یک فرایند کاهش مستقیم بدهد. این شرکت قرار است مبلغ ۷۲۳ میلیون یورو از منابع اختصاصی خود را صرف فاز اول پروژه فولاد سبز سالکوس کند.
شرکت سوئدی اس اس ای بی، شرکت دولتی سنگ آهن ال کی ای بی و شرکت برق واتنفال، پروژه مشترکی با نام «هیبریت» را تاسیس کرده اند که مخفف فناوری آهن سازی شکست هیدروژنی است که این پروژه در ۲۰۱۸ راه افتاد و تولید آزمایشی در ۲۰۲۰ شروع شد.
با این حال، یک شرکت دیگر در اسکاندیناوی فولاد اچ دو را راه انداحته که قرار است در آن آهن کاهش مستقیم به صورت کاملا متکی بر هیدروژن سبز کار کند که قرار است یکی از کارحانه های این پروژه در سال ۲۰۲۶ به ظرفیت تولید برسد. شرکت فولاد لیبرتی نیز قرار است کوره انفجاری خود در جمهوی چک و رومانی را با کوره های قوس الکتریک جایگزین نماید تا در سال ۲۰۳۰ به حالت بدون کربن برسد.
در جولای امسال این شرکت سفارش دو کوره قوس الکتریکی ار برای کارخانه های خود در استراوا جمهوری چک ارائه نمود و فرایند مناقصه را برای تامین یک کوره قوس الکتریک ترکیبی برای کارخانه گالاتی در رومانی را کلید زد.
شرکت ارسلور میتال نیز تعدادی پروژه سبز فولادی از جمله یک سرمایه گذاری ۱ میلیارد دلاری در ایجاد فرایندهای فولادسازی متکی بر هیدروژن در دو کارخانه این شرکت در آلمان دارد. این فولاد ساز قرار است یک کارخانه کاهش مستقیم و یک قوس الکتریک در برمن و یک قوس الکتریک در ایزن هوتن اشتات دارای یک کارخانه کاهش مستقیم را نیز تکمیل کند.
گروه تیسن کروپ آلمان قرار است کوره های انفجاری زغال سنگی خود در دوییسبورگ را با کوره کاهش مستقیم جایگزین نماید تا در همین کارخانه فعلی فولاد با دی اکسید کربن پایین تولید کند این پروژه هزینه ای برابر با دو میلیارد یورو خواهد داشت و نیازمند سرمایه گاری دولتی نیز خواهد بود. تا سال ۲۰۳۰ این شرکت قرار بوده ۵ میلیون تن فولاد با دی اکسید کربن پایین تولید نماید.
شرکت فولاد اتریشی فوشتالپین قرار است با کوره های قوس الکرتیک تا سال ۲۰۲۷ به فرایند فولاد سبز بپیوندد که سرمایه گذاری اولیه از ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ قرار است چند صد میلیون یورویی باشد و کل سرمایه ۱ میلیادر یور خواهد بود.

بحران انرژی در حال ظهور در اروپا

همچنین، قیمت‌های فزاینده انرژی اروپا که از پاییز ۲۰۲۱ شروع شده و به امسال نیز کشیده شده، ظاهرا بعد از فوریه و حمله روسیه به اوکراین تشدید شده است. برای مثال، قیمت میانگین عمده فروشی برق در ایتالیا در سپتامبر گذشته حدود ۴۳۱٫۳۷ یورو به ازای هر مگاوات ساعت گزارش شده در حالی که این میانگین در سپتامبر ۲۰۲۱ معادل ۱۵۸٫۵۹ یورو بوده است.
در همین حال، قیمت میانگین برق در آلمان از ۵۰۰ یورو به ازای هرمگاوات ساعت برای اولین بار در تاریخ در اوت ۲۰۲۲ عبور کرد.
البته باید توجه داشت که در مواجهه با این افزایش‌های بی سابقه، فولادسازان تلاش کردند قیمت محصولات تخت خود را افزیش دهند، این در حالی است که به دلیل فقدان مشتری نهایی، این تلاش ها بی نتیجه ماند، ضمن اینکه در حال حاضر تولید کنندگان اروپایی میان هزینه های بالای تولید از یک ظرف و تقاضا از طرف دیگر گرفتار مانده اند.
بنابر محاسبات انجام شسده، قیمت شاخص فولاد تخت در شمال اروپا ۷۰۰ بورو به ازای هر تن بوده که یک یورو در هر تن نسبت به پنج شنبه کاهش داشته است. برآوردها نشان می دهد شاخص قیمت به لحاظ هفتکی ۳۵ یورو و به لحاظ ماهانه ۸۵٫۲ یورو کاهش داشته است.

تاثیر بحران انرژی بر پروژه های فولاد سبز

در ادامه با فشار فزاینده بر قیمت فولاد که به دلیل هزینه های بی سابقه انرژی از یک سو و کاهش عملکرد مصرف کنندگان و همچنین تورم از سویی دیگر حاصل شده، نگرانی هایی در مورد پایدار بودن پروژه های فولاد سبز به وجود آمده است.
فعالان صنعت در مورد نصب و تجهیز کارخانه های کاهش مستقیم ابراز تردید کرده اند، چرا که این کارخانه ها نیازمند انرژی زیاد و خصوصا گاز طبیعی هستند. برخی فعالان معتقدند پروژه های فولاد سبز ممکن است به دلیل شرایط فعلی به تاخیر بیفتد.
تاجری در شمال اروپا می گوید که استفاده گسترده از فولاد سبز زمان زیادی خواهد برد و به احتمال زیاد از چند سال فراتر خواهد رفت و اینکه طرح‌های فعلی بلندپروازانه به نظر می رسند. او اظهارداشته است:«ما قرار است تغییرات عمده ای در سایر روش های تولید صورت بدهیم و به نظر می رسد زمان فعلی زمان مناسبی برای این کار نیست.»
تاجر دیگری مطرح می کند: «هنوز زیرساخت لازم در این زمینه را نداریم. اگر به این نکته نگاه کنیم که انرژی سبز در اروپا چقدر زمان برد فولاد سبز هم به نظر من زمان زیادی خواهد برد.» در مقابل، تاجر دیگری در آلمان معتقد است: “بر عکس بحران انرژی موضوع فولاد سبز و تولید فولاد با کربن پایین را جذابتر کرده است.”
در همین حال، فولادسازان تخت اروپایی به سهم خود برنامه برای عقب انداختن پروژه های فولاد سبز ندارند. البته تعدادی از توافق نامه ها میان فولادسازان و خودروسازان امضا شده اند.
فولادسازان تخت به این نکته اشاره می کنند که کارگاها های کاهش مستقیم از هیدروژن و نه از سوخت های فسیلی استفاده می کنند. برهمین اساس، تنها مانعی که از محل بحران انرژی حاضر به وجود می آید، هزینه برق است که برای فولادسازان در بلند مدت نوعی دشواری قلمداد می‌شود.
یکی از سخنگویان شرکت «اچ دو گرین» می گوید: «ما قرار نیست گاز فسیلی را در فرایندهای هیدروژنی حتی در کوتاه مدت تولید استفاده کنیم. ما در حال حاضر میزان کافی هیدروژن در اختیار داریم و از حالا تا آغاز تولید نیز برای افزایش آن تلاش خواهیم کرد.”
با این حال، برنامه های فعلی افزایش ظرفیت انرزی در شمال سوئد می تواند نیازهای صنعتی ما را برای افزایش تولید برطرف کند تا به حال هیچ اثر مستقیمی از ناحیه بحران انرژی در پروژه های فولاد سبز ندیدیم و صرفا تاخیرهایی در مذاکرات اتفاق افتاده که آنهم به دلیل عدم اطمینان در بازار است و می توان گفت حتی نوعی تمرکز نیز بر انرژی های تجدید پذیر ایجاد شده است.
در مورد پروژه های شرکت هیبریت یکی از سخنگویان «واتنفال» می گوید: «بحران انرژی فعلی ریسک های اضافی در مورد سوختهای فسیلی را ایجاد کرده که به نظرما عزم موجود برای رسیدن به انرژی های تجدید پذیر و فرایند های صنعتی غیر فسیلی را افزایش داده است.”
این سخنگو توضیح می دهد که شرکت واتنفال هیدروژن غیر فسیلی را به همراه برق به صورت مستقیم در کارخانه فولاد سبز خود به کار خواهد گرفت. برهمین اساس، هیچ ارتباطی میان قیمت بالای گاز و این فرایند وجود ندارد وی می گوید در شمال سوئد از مدت های پیش برق غیر فسیلی به صورت با ثباتی عرضه می شود.

منبع: فولادبان/ متال بولتن