طی سال ۲۰۱۹ جهان متوجه شد ضربه تغییرات آب و هوایی شدیدتر از چیزی بوده که تعداد زیادی از مردم پیش‌بینی کرده بودند و روند بدتر شدن اوضاع هم سریع‌تر از اکثر پیش‌بینی‌ها بوده است. تلاش‌های دولتی برای جلوگیری از انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای و گرم‌تر شدن زمین در سال ۲۰۱۹ کاهش یافت و کشورهای بیشتری بی‌سر و صدا تعهدات خود را رها کردند.
* آینده نگر/ منبع: مجمع جهانی اقتصاد
بعد از یک سال سیل و خشکسالی در نقاط غیرمنتظره جهان، در سالی که آتش بخش بزرگی از جنگل‌های استرالیا و آمازون را نابود کرد، در سالی که یک فعال نوجوان محیط‌زیست چهره برگزیده سال مجله تایم شد، شاید خیلی عجیب نباشد که مجمع جهانی اقتصاد برای اولین بار مشکلات محیط زیستی را بزرگ‌ترین ریسک پیش روی اقتصاد دنیا طی دهه آینده معرفی کند.
هر ژانویه -در آستانه کنفرانس سالانه داوس سوئیس – مجمع جهانی اقتصاد گزارشی مفصل درباره ریسک‌های پیش‌روی اقتصاد جهان در سال و دهه آینده را منتشر می‌کند. امسال برای اولین بار از سال ۲۰۰۶ – سال آغاز این پیش‌بینی‌ها – ریسک‌های مربوط به آب و هوا توانسته‌اند به مهم‌ترین و محتمل‌ترین ریسک‌های پیش روی اقتصاد دنیا طی دهه آینده تبدیل شوند.
مجمع جهانی اقتصاد این گزارش را با نظرسنجی از ۱۰۴۷ نفر از تجار، سیاستمداران، اساتید دانشگاه و فعالان اجتماعی تهیه کرده است. و آنها روی یک موضوع توافق دارند: گرم‌شدن زمین مهم‌ترین ریسک بلندمدتی است که جهان با آن روبه‌روست.
این گزارش ریسک‌های بلندمدت را به دو بخش تقسیم کرده: ریسک‌هایی که احتمالشان بالاست و ریسک‌هایی که تاثیر بزرگی بر اقتصاد جهان و زندگی مردم می‌گذارند.
۵ ریسک اصلی با توجه به احتمال رخ‌دادنشان:
۱- آب و هوای غیرمنتظره، غیرقابل پیش‌بینی، شدید و غیرفصلی
۲- ناتوانی جهان در رسیدن به هدف کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای
۳- بلایای طبیعی
۴- نابودی تنوع زیستی
۵- بلایای محیط‌زیستی با منشأ انسانی
۵ ریسک اصلی با توجه به قدرت تاثیرشان
۱- ناتوانی جهان در رسیدن به هدف کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای
۲- سلاح‌های کشتار جمعی
۳- نابودی تنوع زیستی
۴- آب و هوای غیرمنتظره، غیرقابل پیش‌بینی، شدید و غیرفصلی
۵- بحران آب
طی سال ۲۰۱۹ جهان متوجه شد ضربه تغییرات آب و هوایی شدیدتر از چیزی بوده که تعداد زیادی از مردم پیش‌بینی کرده بودند و روند بدتر شدن اوضاع هم سریع‌تر از اکثر پیش‌بینی‌ها بوده است. تلاش‌های دولتی برای جلوگیری از انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای و گرم‌تر شدن زمین در سال ۲۰۱۹ کاهش یافت و کشورهای بیشتری بی‌سر و صدا تعهدات خود را رها کردند.
مجمع جهانی اقتصاد بزرگ‌ترین تهدید کوتاه مدت بر اقتصاد جهان را زیرساخت‌های شکننده اقتصاد کلان و نابرابری مالی عنوان کرد که احتمالا باعث رکود اقتصاد در سال ۲۰۲۰ می‌شوند. دیگر تهدید پیش روی اقتصاد جهان طی سال ۲۰۲۰ گسترش فضای دوقطبی سیاسی در جوامع مختلف خواهد بود.
تنش‌های بازرگانی میان کشورها و دردسرهای ژئوپلیتیک هم به بی‌ثباتی اقتصادی اضاافه خواهند کرد. طبق این پیش‌بینی انتظار می‌رود حملات سایبری در سال ۲۰۲۰ مداوم‌تر و ویران‌گرتر بشوند و این هم به ضرر اقتصاد دنیا خواهد بود. حملات سایبری قرار است زیرساخت‌های رقیب را هدف قرار دهند و این یعنی جنگ‌های دیجیتال وارد مرحله‌ای تازه می‌شوند.
ما در دورانی بی‌ثبات زندگی می‌کنیم
در این گزارش به این نکته اشاره شده که چطور ریسک‌هایی که آرام آرام شکل گرفته‌اند حالا همزمان با هم قدرتمند شده‌اند و به هم مرتبط. اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰ وارد رکود می‌شود، و همزمان در این سال وارد یکی از گرم‌ترین سال‌های دهه‌های اخیر می‌شویم. این دو را اضافه کنید به محیط ژئوپلیتیکی به طرز فزاینده‌ای بی‌ثبات دنیا تا ببینید که چطور جهان امسال با چالش‌هایی جدی روبه‌روست. طبق این گزارش «درست حالا که چالش‌های پیش روی ما نیازمند اقدام سریع جمعی است، شکاف میان جامعه جهانی در حال گسترش است. اگر منتظر بمانیم که این غبار ژئوپلیتیکی و تنش اقتصادی فروبنشیند و بعد دست به عمل بزنیم، به احتمال زیاد فرصتی حیاتی را از دست خواهیم داد» و ممکن است برای مقابله با گرم‌شدن واقعا دیر شود.
۲۰۲۰: سال نقطه‌عطف سایبری
در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت جهان آنلاین هستند و روزانه حدودا یک میلیون نفر به تعداد کاربران اینترنت اضافه می‌شود. دوسوم جمعیت زمین امروز صاحب یک دستگاه موبایل است.
در سال ۲۰۲۰ حرکت انقلاب چهارم صنعتی به سمت دیجیتالیزه‌شدن صنایع و دسترسی مداوم به اینترنت ادامه خواهد یافت. اما همچنان که این تکنولوژی‌ها باعث پیشرفت‌هایی در حوزه‌های اقتصادی-اجتماعی می‌شوند، تعداد حملات سایبری بالاتر خواهد رفت و ریسک‌های ناشی از آن تقویت خواهد شد.
سران شرکت‌ها و دولت‌مردان برای مقابله با این ریسک‌ها چه باید بکنند؟
سال ۲۰۲۰ اولین سالی است که در بخش‌هایی از جهان اینترنت نسل پنجم به راه خواهد افتاد و این به معنای دسترس گسترده‌تر مردم به اینترنت فوق سریع موبایل است. چنین سرعتی به شرکت‌ها این اجازه را می‌دهد که اینترنت اشیا را به طور جدی امتحان کنند. از این پس علاوه بر افراد، خودروها و دستگاه‌های برقی هم به اینترنت وصل خواهند شد.
در این میان تعداد کاربران اینترنت در اقتصادهای در حال رشد افزایش واهد یافت. آنهایی که پیش از این به خاطر گرانی کامپیوتر و اینترنت خانگی نمی‌توانستند آنلاین شوند حالا به کمک موبایل‌های ارزان به اینترنت دسترسی خواهند داشت. این باعث می‌شود آموزش در جوامع دورافتاده آسان‌تر شود و افرادی که تاکنون حساب بانکی نداشتند بتوانند برای اولین بار از خدمات مالی استفاده کنند. کشاورزان می‌توانند از اطلاعات دقیق آب و هوایی و همچنین قیمت محصولاتشان در شهرها آگاه شوند و این باعث تحول جدی در وضعیت‌شان خواهد شد. همزمان پروپاگاندا و اخبار جعلی، جرایم سایبری و کلاهبرداری هم وارد این جوامع خواهد شد و زندگی مردمی را که اصلا برای مواجهه با چنین روندهایی آماده نیستند تحت تاثیر قرار خواهد داد. مردمی که سال‌ها به اخبار رادیو و تلویزیون دولتی اطمینان داشتند، به راحتی به خبری که در موبایل خود می‌بینند اطمینان می‌کنند و این بسیار خطرناک است.
با افزایش قدرت و اهمیت تکنولوژی‌های دیجیتال، جمله «استراتژی سایبر همان استراتژی تجاری است» کاملا درست به نظر می‌رسد. یک نظرسنجی از رهبران تجاری نشان می‌دهد که آنها در آستانه دهه جدید بر این باورند که ریسک‌های حوزه امنیت سایبری که شرکت‌شان را تهدید می‌کند رو به افزایش است. برای درک بهتر این ریسک‌ها و مواجهه با آنها این رهبران باید دانش خود را در این حوزه بالا ببرند و از ابزارها و افراد حرفه‌ای در این بخش استفاده کنند. جهان وارد مرحله‌ای شده که فقط دو گزینه پیش روی شرکت‌هاست: یا ریسک امنیت سایبری را مدیریت کنند یا به آن بی‌توجهی کنند و ضربه‌اش را بخورند. بخش امنیت سایبری از این پس به اندازه بخش‌های امور مالی یا منابع انسانی اهمیت دارد. شرکت‌ها از این پس برای همکاری با شرکت‌های دیگر به وضع امنیت سایبری آنها نگاه خواهند کرد چون نمی‌خواهند با شراکت با یک شرکت پرریسک، امنیت خود را به خطر بیندازند.
شکاف طبقاتی دیجیتال
مسئله اینجاست که علاوه بر شرکت‌های خصوصی، دولت‌ها هم در معرض ریسک‌های ناشی از انقلاب چهارم صنعتی هستند. سرعت پیشرفت کشورهای مختلف در حوزه انقلاب چهارم صنعتی با هم متفاوت است و این یعنی شکاف میان کشورها افزایش خواهد یافت. اقتصادهای به شدت دیجیتال‌شده ظرفیت‌ها و سرمایه آن را دارند که روی تکنولوژی‌های آینده سرمایه‌گذاری کنند و دیگران را – به‌خصوص در آفریقا، آمریکای لاتین و آسیا – پشت سر بگذارند. افزایش شکاف دیجیتال میان کشورها چرخه باطلی را به وجود می‌آورد که به شکاف ثروتی و فرار مغزها منجر می‌شود و آنها که عقب مانده‌اند برای همیشه عقب خواهند ماند. انقلاب چهارم صنعتی باعث تشدید شکاف درآمدی درون کشورها هم می‌شود. مثلا اتوماسیون گسترده ضربه شدیدی به کارگران با مهارت پایین و زنان وارد خواهد کرد و صاحبان کارخانه‌ها ثروتمندتر خواهند شد. شکاف میان شهر و روستا هم در انقلاب چهارم صنعتی تشدید خواهد شد. کشورها باید بپذیرند که بدون درک اهمیت انقلاب چهارم صنعتی توانایی رقابت خود را با دیگران از دست خواهند داد.
منبع ترجمه: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: