اولین نشست از سلسه نشست های هوشمندسازی معادن در ایران با عنوان تجربه هوشمندسازی معادن مس با محوریت «تبیین وضعیت موجود هوشمندسازی معادن ایران»،«الزامات، موانع و سازوکارهای هوشمندسازی معادن در ایران» و «ارائه پیشنهادات در زمینه هوشمندسازی معادن و شکلگیری کنسرسیوم شرکتهای پیشرفته معدنی» امروز ۳۱ خرداد ماه ۱۴۰۲ در موسسه مطالعات پژوهشهای بازرگانی برگزار شد.
طی این نشست، وضعیت موجود هوشمندسازی معادن کشور، موانع موجود در این حوزه و سازوکارهای هوشمندسازی معادن ایران مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای فنی در جهت اجرایی سازی ایدهها ارائه شد.
حامد عادلی نیک، دبیر نشست و مدیر گروه معدن و صنایع معدنی موسسه مطالعات پژوهشهای بازرگانی گفت: در موسسه مطالعات پژوهشهای بازرگانی آسیبشناسی در خصوص سهم کم معدن در تولید ناخالص داخلی صورت گرفته است که نشان میدهد معدنکاری سنتی و عدم استفاده از تجهیزات نوین از عوامل اصلی این موضوع است.
سید احمد مشکانی، عضو هیئت مدیره انجمن مس ایران پیرامون چالشهای این حوزه اظهار کرد: اگرچه هوشمندسازی از گذشته وجود داشته و از مکانیکال به IOT تغییر کرده است اما معتقدم اگر مبتنی بر الگوریتمهای درست اقدام نشود، هدر رفت انرژی و پول رخ میدهد. تامین بودجه، طراحی هوشمندانه بودجه، بوروکراسی اداری و… از جمله چالشهای امروز هوشمندسازی معادن هستند. هرچند هوشمندسازی معادن نیاز امروز این حوزه است و نباید نیمه کاره رها شود. از سوی دیگر نیز با توجه به اینکه در عرصه هوشمندسازی معادن نوپایم؛ نیازمند همکاریهای بینالمللی در این عرصه هستیم.
هوشمندسازی معادن بزرگ ایران در اولویت قرار گیرد
ابوالفضل صالحآبادی، دبیر انجمن مس ایران در نشست هوشمندسازی معادن در ایران تصریح کرد: موضوع انقلاب صنعتی چهارم و ورود به بخش هوشمندسازی معادن از سال ۲۰۱۱ طرح شده است. در بحث هوشمندسازی ضرورت دارد ضمن تعیین اهداف، ملزوماتی متناسب با پیشبرد اهداف تعریف شود. موضوع مهمی که مطرح میشود آن است که بدانیم نیاز است در چه بخشهایی از هوشمندسازی ورود کنیم و در چه بخشهایی مصرف کننده باشیم تا هوشمندسازی معادن را در زمان و موقعیت مناسب تجربه کنیم.
وی افزود: متاسفانه امروز از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری در حوزه هوشمندسازی عقب هستیم و متاسفانه به دلیل تحریمها قادر به خرید بخش سختافزاری نیستیم. اما باید هوشمندسازی معادن با هدف کاهش هزینه و افزایش راندمان به صورت جدی دنبال شود.
دبیر انجمن مس ایران تصریح کرد: معمولا کشورهای دنیا با توجه به نیاز و محدودیتهای تکنولوژیک خود سیاستگذاری میکنند. در کشور ما نیز باید در ابتدا نیازسنجی شود و محدودیتهای تکنولوژی شناسایی شود.
صالح آبادی تکمیل کرد: نیاز است برنامه ریزی مناسبی برای معادن کوچک مقیاس در کشور تبیین کنیم؛ چرا که عمر برخی از این معادن ۱۰ سال است. باید تشخیص بدهیم کدام بخشها نیازمند هوشمندسازی هستند. بخشهای دولتی و مجلس را دعوت میکنم ورودی جدیتری به ساختار قوانین جاری کشور در زمینه هوشمندسازی معادن بزرگ داشته باشند.
به گفته وی؛ هوشمندسازی با هدف کاهش هزینه و افزایش راندمان صورت میگیرد. با توجه به اینکه تعداد معادن بزرگ ما محدود است این پرسش است که چه برنامهای برای هوشمندسازی معادن کوچک داریم. نکته حائز اهمیت این است که در معادن مشخص شود که کدام بخش معدن نیازمند هوشمندسازی است چرا که نیازی به هوشمندسازی تمامی بخشها وجود ندارد.
دبیر انجمن مس ایران تاکید کرد: از بخشهای دولتی و قانونگذار درخواست داریم که در ساختار قوانین کشور در حوزه هوشمندسازی ورود جدیتر داشته باشد. ما نیازمند زیرساخت تکنولوژیکی نسل ۴ هستیم اگر بخواهیم در آینده در حوزه هوشمندسازی معادن حرفی برای گفتن داشته باشیم.
هوشمندسازی معادن در مسیر قانونگذاری
بهاره خازنی، مجری طرح هوشمندسازی معادن و صنایع معدنی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در این نشست عنوان کرد: ایمیدرو به عنوان یک سازمان حاکمیتی از سال گذشته به مطالعه و بررسی الگوهای موفق دنیا در سطح سیاست گذاری هوشمندسازی معادن ورود و کار اجرایی خود را به صورت یک بسته سیاستی آغاز کرد؛ در این راستا اقدمات راهبردی بخشهای دولتی، خصوصی و… نیز تعریف شد. برای تحقق این امر نمایندگان شرکتهای معدنی کشور را دور هم جمع کردیم تا سند مناسبی از چالشهای واحدها تهیه شود. بر این اساس مدل خاص صنایع معدنی را تعریف کردیم، و شناسایی از سوی افراد متخصص شرکتها صورت گرفت و اکنون به مرحله ای رسیده ایم که نیاز است به سراغ قانونگذاری برویم.
مکلف شدن صنایع معدنی به استفاده از تکنولوژی نوین در راستای هوشمندسازی معادن
محمد حسین پیروی، مدیر گروه معدن مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در اینباره تکمیل کرد: هوشمندسازی معادن موضوع بسیار مهمی است. سابقه این موضوع در مرکز پژوهشهای مجلس به سه سال گذشته بازمیگردد و گزارشات مختلفی نیز در این زمینه تهیه شده است. حوزه ما سیاست گذاری و بررسی چالشها است و اگر دیدگاه اجراییتری به هوشمندسازی داشته باشیم، ذینفعان آن بهم هره بردار و هم حاکمیت خواهد بود.
وی در ادامه بیان کرد: به این نتیجه رسیدیم که نظارت بر تمامی معادن کشور تقریبا محال است و بسیاری از پروانههای اکتشافی لغو شده است. ۷۰ درصد استعلامات منابع طبیعی منفی است و از ۳۰ درصد باقی مانده نیز مشخص نیست چند درصد مثبت اعلام میشود.
محمدحسین پیروی اظهار داشت: تکنولوژی موضوع فرهنگی نیست و تا زمانیکه صنایع معدنی به استفاده از تکنولوژی مکلف نشود؛ هوشمندسازی صورت نمیگیرد. چرا که صنایع معدنی و بخش دولتی ما انگیزه لازم برای ورود در این حوزه را ندارند.
تامین مالی هوشمندسازی معادن کشور با صندوق حمایت از صنایع پیشرفته است
محسن نادری منش، مدیرعامل و رئیس هیئت عامل صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته در این نشست گفت: هوشمندسازی معادن جزو اولویتهای صندوق صحاست و باید تلاش کنیم تا توسعه بخش صنایع معدنی از طریق افزایش بهره وری و کیفیت و استفاده از ابزارهای نوین اتفاق بیفتد.
وی افزود: این صندوق در سیاستهای جدید وزارت صمت و هیأت دولت، مسوولیت تامین مالی توسعه فنآوری و هوشمندسازی در صنایع و معادن را بر عهده گرفته است.
مدیرعامل صندوق حمایت از صنایع پیشرفته با بیان اینکه پیش فرض ما برای حضورمان در بخشهای مختلف صنعتی و معدنی حمایت از بنگاههای بخش خصوصی و تعاونی است، یادآور شد: مشتریان بخش های خصوصی و تعاونی میتوانند بخشهای دولتی باشند اما حمایتها و ارائه خدمات صحا به گروه بنگاههای خصوصی و تعاونی تعلق میگیرد.
وی با بیان اینکه دولت و مجلس اعتبارات خاصی برای هوشمندسازی معادن در نظر گرفتهاند که در برنامههای کلیدی برنامه هفتم توسعه نیز پیشبینی شده، تاکید کرد: نوع خدمات و انتظاراتمان بهطور مستقیم در قالب ارائه تسهیلات و وام برای تحقیقات، فروش، صادرات و برنامههای توسعهای و سرمایه در گردش و فاینانس داخلی است و همچنین خدمات بیمه ای نیز در دستور کار قرار دارد.
نادریمنش با اشاره به انجام خدمات ضمانتنامههای انجام کار و تعهد پرداخت و موارد گمرکی، خاطرنشان کرد: صحا مزیتهایی نسبت به بانکها دارد و آن اینکه سپرده اولیه نمیگیرد و نرخهای پایینتری دارد چون طرحها مورد بررسی فنی و اقتصادی قرار میگیرند و میتوانیم بر این اساس مدیریت ریسک داشته باشیم.
وی با اشاره به حمایتهای غیرمستقیم چون سرمایهگذاری خطرپذیر و صندوقهای فرابورسی تصریح کرد: حداقل دو صندوق فرابورسی داریم و یک صندوق هزار میلیاردی مخصوص هوشمندسازی معادن نیز در دست آمادهسازی و تعیین تعداد شرکاست.
مدیرعامل صندوق حمایت از صنایع پیشرفته با بیان اینکه به واسطه حضور ۲۰ ساله در عرصه صنعت اطلاعاتی از زنجیرههای کشور در بنگاههای فنآور داریم و بخشی از ایجاد زنجیرههای تامین مالی صنایع پیشرفته را پیگیری میکنیم، گفت: در ابزارهای تامین ملی غیرمستقیم میتوانیم از پارکهای علم و فنآوری و بازارهای فنآوری حمایت کنیم ولی باید ابزارهای آن براساس اطلاعات و سیاستها در اختیارمان قرار گیرد.
منبع: ایراسین