در بازار جهانی فروآلیاژها، نیکل قویترین و باثباتترین عملکرد را در میان سه فلز اصلی آلیاژکننده فولاد داشته است. چین با سهم بالای خود در واردات فرونیکل و کنسانتره نیکل، نیاز خود در صنایع فولاد ضدزنگ، هوافضا و ماشینآلات پیشرفته تامین میکند و تمرکز بر تولید ارزش افزوده دارد. در مقابل، بازار کروم پس از اوجگیری در سال ۲۰۲۱ روندی نزولی را تجربه کرده و نسبت ارزش تجارت فروکروم به کنسانتره از ۳.۳۷ در سال ۲۰۲۱، به پایینترین سطح خود در سال پایانی دوره رسید. رشد سریعتر ارزش کنسانتره نسبت به فروکروم و افزایش عرضه جهانی، موجب کاهش ارزش افزوده فرآوری کروم شده است. با این حال، چین همچنان بزرگترین واردکننده هر دو محصول باقی مانده است.
تجارت فلزات پایه و محصولات مرتبط با آن، از جمله سنگ، کنسانتره و آلیاژکنندهها، نقش مهمی در تجارت جهانی و اقتصاد صنایع استراتژیک دارد. بررسی نسبت ارزش تجارت فروآلیاژها به کنسانتره مواد معدنی آنها، شاخصی کارآمد برای سنجش توسعه بازار فرآوری و میزان ارزش افزوده اقتصادی هر بخش از زنجیره یک محصول به شمار میرود و قادر است روند رشد صنعتی هر فلز و تاثیر متقابل عرضه و تقاضای جهانی را شفاف سازد.
در این چارچوب، تمرکز این گزارش بر روی سه فلز استراتژیک مولیبدن، نیکل و کروم است که هر یک سهم قابل توجهی در صنایع فلزی دارند و روند تجارت آنها میتواند بازتاب وضعیت توسعه صنعتی و پویایی بازار جهانی این فلزات باشد. تحلیل دقیق این سه فلز، علاوه بر ارائه تصویر روشن از بازار، امکان ارزیابی ظرفیتهای فرآوری و شناسایی فرصتهای افزایش ارزش افزوده اقتصادی را نیز فراهم میآورد و دیدگاه جامعی نسبت به تعاملات تجاری و صنعتی در سطح جهانی ارائه میکند.
با اتکا به دادههای تجاری و مقایسه ارزش کنسانتره به فروآلیاژ این سه ماده معدنی، میتوان روندهای کوتاهمدت و بلندمدت بازار، نقاط قوت و ضعف فرآوری فلزات و جایگاه هر فلز در زنجیره ارزش جهانی را به روشنی تشخیص داد؛ امری که برای تصمیمگیریهای صنعتی و سیاستگذاری اقتصادی اهمیت بالایی دارد.
سال ۲۰۲۰ که نخستین سال تحلیل به شمار میرود، با افت قابل توجهی در تجارت جهانی این فلزات همراه بود؛ چراکه اختلالات ناشی از همهگیری کرونا موجب کاهش شدید مبادلات بینالمللی در این حوزه شد. در همین راستا، ارزش تجارت هر سه نوع فروآلیاژ کلیدی و نیز سنگ و کنسانتره ماده معدنی مربوطه در سطح نسبتا پایینی طی بازه پنج ساله مورد بررسی قرار داشت.
در حوزه مولیبدن، ارزش تجارت فرومولیبدن در این سال حدود ۹۸۸ دلار بر تن بود و نسبت ارزش تجارت آن به کنسانتره در حدود ۰٫۳ محاسبه شد که پایینترین نسبت در کل دوره محسوب میشود. روند نسبت ارزش تجارت مولیبدن در مقایسه با سایر فلزات بررسی شده کمترین تغییرات را نشان میدهد. طی دوره پنج ساله ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، نسبت ارزش تجارت فروآلیاژ مولیبدن به کنسانتره آن نسبتا بدون نوسان چشمگیری باقیمانده است.
ارزش تجارت کنسانتره مولیبدن در تمامی این سالها بالاتر از فروآلیاژ آن بوده است زیرا با توجه به محدود بودن حجم تولید و مصرف فرومولیبدن و تمایل کشورها به واردات مواد خام ارزانتر، بسیاری از کارخانهها ترجیح میدهند کنسانتره را به طور مستقیم وارد کنند و فرآوری نهایی را نزدیک به بازار مصرف انجام دهند تا کنترل بیشتری بر این بخش از زنجیره مولیبدن داشته باشند.
بررسیها نشان میدهد که سهم قابل توجهی از واردات فرومولیبدن در سال ۲۰۲۴ به کشورهای اروپایی تعلق دارد؛ به طوری که آلمان با ۱۲ درصد، هلند با ۱۱ درصد و ایتالیا با ۹ درصد، در صدر واردکنندگان این محصول قرار گرفتهاند. این تمرکز واردات در اروپا، عمدتا به دلیل نیاز بالا به آلیاژهای مقاوم در صنایع خودروسازی است.
در بخش نیکل، نسبت ارزش تجارت همواره بالای ۲ بوده است؛ به گونهای که نسبت ارزش تجارت فرونیکل به کنسانتره آن از ۲.۲ در سال ۲۰۲۰ آغاز شده و در سال ۲۰۲۱ تغییر چندانی نداشت اما طی سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ بیشترین رشد را تجربه کرد و به ترتیب به ۳٫۱ و سپس ۳٫۷ رسید و این سطح را در سال ۲۰۲۴ نیز حفظ کرد.
روند کلی نسبت ارزش تجارت فرونیکل به کنسانتره و سنگ نیکل در کل دوره پنج ساله افزایشی بوده است. با وجود افزایش در ارزش تجارت کنسانتره نیکل از ۳.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۴.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴، ارزش تجارت فرو نیکل در همین بازه زمانی از ۴.۴ میلیارد دلار به ۱۶.۲ میلیارد دلار افزایش یافته که بیانگر ارزش افزوده بالای بازار فروآلیاژ نیکل در مقایسه با کنسانتره آن است.
در بررسی بازار تجارت جهانی فروآلیاژهای نیکل و کروم، این دو فلز روندهای متفاوتی را طی سالهای اخیر تجربه کردهاند. در بخش نیکل، تحلیل دادهها نشان میدهد که چین نقش کلیدی در واردات فرونیکل دارد؛ به گونهای که حدود ۱۴ میلیون تن معادل ۸۶٫۸ درصد از کل واردات جهانی فرونیکل در سال ۲۰۲۴ به این کشور اختصاص یافته است. همچنین، چین با سهم ۶۱ درصدی از واردات جهانی، بزرگترین واردکننده کنسانتره نیکل نیز محسوب میشود. این سهم بالا در واردات کنسانتره و فرونیکل، عمدتا ناشی از نقش محوری صنایع فولاد ضدزنگ و تولید آلیاژهای مهندسی پیشرفته در اقتصاد چین است.
نیکل، عنصر کلیدی در فولاد ضدزنگ بوده و چین در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده این نوع فولاد در جهان است. علاوهبراین، صنایع هوافضا، پتروشیمی و ماشینآلات سنگین به آلیاژهای نیکلدار با مقاومت بالا نیاز دارند و در همین راستا، چین برای پاسخگویی به تقاضای گسترده این صنایع، اقدام به واردات گسترده کنسانتره و فروآلیاژ نیکل کرده است.
از این رو، حجم بالای واردات نیکل در اشکال مختلف نشاندهنده تمرکز چین بر تامین مداوم مواد اولیه برای صنایع داخلی با ارزش افزوده بالاتر است. در همین چارچوب، بازار نیکل با بیشترین نسبت ارزش تجارت و رشد پایدار فرآوری، قویترین بازار در میان سه فلز مورد بررسی محسوب میشود؛ در حالی که بازار مولیبدن همچنان کوچک و باثبات باقی مانده و ارزش افزوده آن محدود است.
در مقابل، در بازار کروم روند متفاوتی مشاهده میشود. نسبت ارزش تجارت فروکروم به کنسانتره از ۲.۶ در سال ۲۰۲۰، به اوج خود در بازه مورد بررسی یعنی ۳.۴ در سال ۲۰۲۱ رسید؛ رشدی که در نتیجه افزایش تقاضای صنعتی و کاهش محدودیتهای عرضه پس از همهگیری کرونا رخ داد اما پس از سال ۲۰۲۱، این روند صعودی متوقف و بازار وارد فاز نزولی شد؛ به گونهای که نسبت یادشده به طور پیوسته کاهش یافت و در سال ۲۰۲۴ به ۱٫۳ رسید که پایینترین مقدار طی دوره مورد بررسی است.
از سال ۲۰۲۲ به بعد، ارزش تجارت کنسانتره کروم با سرعت بیشتری نسبت به فروکروم رشد کرد؛ به طوری که از ۴.۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۷.۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ افزایش یافت؛ در حالی که ارزش کل بازار تجارت فروکروم از ۱۱.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۹.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ کاهش پیدا کرد.
این امر نشان میدهد که بازار فرآوری کروم نتوانست با سرعت رشد کنسانتره همگام شود و فشارهای قیمتی ناشی از افزایش عرضه جهانی، ارزش فروکروم را محدود کرد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که چین در سال ۲۰۲۴ با ۸۳ درصد از واردات جهانی کنسانتره کروم و ۴۹ درصد از واردات فروکروم، بزرگترین واردکننده هر دو محصول بوده است.
منبع: فلزات آنلاین
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: