مدیرعامل سازندگاه کانی بوم گفت: استارتاپهایی را که دارای راهکارهای هوشمند و فناوریهای نوین در صنعت معدن هستند، مورد حمایت و شتاب دهی قرار دادهایم تا نیازهای این صنعت مرتفع شود.
به گزارش معدن مدیا به نقل از کالا خبر، در حال حاضر وجود بیش از ۸۰ نوع از انواع مواد معدنی در کشور به اثبات رسیده است که در بخش ذخایر اثبات شده، ایران دارای 0.8 درصد از کل ذخایر سنگ آهن جهان و نیز 0.4 درصد از ذخایر جهانی سنگ معدن مس است. همچنین ایران دارای ۱۱ میلیون تن روی یعنی 4 درصد از کل ذخایر جهانی است.
کل ذخایر اثبات شده معادن ایران در حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد شده که با اجرای اولویت نخست اکتشافی کشور در گسترهای به مساحت ۵۰۰ هزار کیلومتر مربع، انتظار میرود که این رقم به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن برسد. بنابراین با توجه به اینکه بخش معدن و صنایع معدنی یکی از حوزههای مهم و اثرگذار در تولید و تجارت کشور به شمار میآید، شرکتهای دانشبنیانی در زمینه افزایش بهرهوری معادن و ایمنی معدنکاران شکل گرفتهاند تا برای کمک به اکتشافات دقیقتر و کاملتر به بخش معدن کمک کنند. در این راستا با اردلان علیشاهی، مدیرعامل سازندگاه کانی بوم گفتوگو شده است که در زیر خواهید خواند:
اولین جرقه راهاندازی مجموعه ای به نام سازندگاه کانی بوم برای شتابدهی به استارتاپهای فعال در صنعت معدن در چه زمانی زده شد؟
سال ۹۵ بود که بر اساس علاقهمندی به اقتصاد دانشبنیان، نوآوری و کارآفرینی در صنعت معدن، اولین جرقه تشکیل چنین مجموعهای زده شد. در آن زمان با همکاری انجمنهای علمی مهندسی معدن کشور، اتحادیه انجمنهای علمی دانشجویی مهندسی معدن ایران را تشکیل دادیم و طرح ملی کارا را تدوین کردیم. هدف این طرح این بود که برای اولین بار جامعه معدنی را با حوزه نوآوری و استارتاپهای موفقی که در صنعت معدن جهان فعالیت دارند، آشنا کنیم.
بر این اساس طی سالهای ۹۶ تا ۹۷ بالغ بر ۳۰۰ ساعت کارگاه و رویداد آموزشی و ترویجی برگزار کردیم و جلسات متعددی را با خانه معدن و سازمان نظام مهندسی معدن استانها داشتیم. تلاش کردیم تا این ذهنیت ایجاد شود که اگر بخواهیم همگام با صنعت معدن دنیا حرکت و در بازار جهانی رقابت کنیم لازم است با توجه به کاهش ذخایر پر عیار سطحی و کم شدن عیار معادن کشور، قیمت تمام شده بهرهبرداری و فرآوری مواد معدنی با قیمت جهانی همسو باشد. با این نگاه که باید صنعت معدن کشور را از طریق دانش بنیانها نوسازی کنیم، اواسط سال ۹۸ با همراهی تعدادی از همکاران که دغدغه رفع چالشهای صنعت معدن را داشتند تلاش کردیم تا در طول زنجیره ارزش بخش معدن اعم از اکتشاف، استخراج، فرآوری و حتی مسائلی مثل پشتیبانی، تامین مالی معادن، حوزه بازرگانی یا در حوزههای دیگری مثل لجستیک و حمل و نقل، چالشها و نیازهای فناورانه را از طریق راهکارهای نوآورانه و ایدههای نو مرتفع سازیم.
از این رو، استارتاپهای موفق معدن دنیا را بررسی کردیم تا ببینیم این استارتاپها در چه حوزههایی شکل گرفته و فعالیت کردهاند. متوجه شدیم یکی از حوزههایی که بخش معدن میتواند به سمت آن حرکت کند و بر روی بهرهوری معادن تاثیر گذار باشد و در کنار آن ایمنی کارکنان معادن را افزایش دهد، موضوع هوشمندسازی معادن است. حدود یک سال مطالعاتی در این حوزه انجام دادیم و استارتاپهایی در زمینه هوشمندسازی معادن ایجاد کردیم.
در ادامه و پس از کسب تجربههایی در زیستبوم نوآوری کشور، سازندگاه کسب و کارهای نوآورانه کانی بوم را به عنوان شتابدهنده تخصصی معدن و صنایع معدنی، از اردیبهشت سال ۱۴۰۰ راهاندازی کردیم. این شتابدهنده وظیفه حمایت، هدایت و راهبری استارتاپهایی را برعهده دارد که دارای راهکارهای هوشمند و مبتنی بر فناوریهای نوین در حوزه معدن و صنایع معدنی هستند.
چند ماه از شروع فعالیت مجموعه کانی بوم می گذرد؛ راهاندازی چنین مجموعهای تاکنون چه دستاوردهایی برای صنعت معدن به ارمغان آورده است؟
شتابدهنده کانی بوم به عنوان یکی از بازیگران زیستبوم نوآوری و کار آفرینی کشور، از استارتاپها و شرکتهای دانشبنیانی که دارای راهکار هوشمند در حوزه معدن و صنایع معدنی باشند، حمایت و پشتیبانی میکند. هدف ما رفع نیازهای فناورانه اساسی معادن است و با همین نگاه بر روی استارتاپهایی که در این حوزه فعالیت داشتهاند، سرمایهگذاری کردهایم و حمایتهای لازم را انجام دادهایم.
ماحصل فعالیت چندماهه این مجموعه، حمایت از پنج استارتاپ در زمینه های بلاکچین، واقعیت گسترده، هوش مصنوعی، پردازش تصویر و اینترنت اشیا صنعتی است. البته فعالیتهای امسال کانی بوم به همین جا محدود نمیشود و با توجه به ظرفیتهای بالایی که در مناطق مختلف کشور وجود دارد، تمایل به این داریم که در پنج استانی که از لحاظ معدنی مستعد هستند، از راهاندازی ۱۰ تا ۱۵ استارتاپ دیگر حمایت کنیم.
یکی از استانهایی که به آن ورود و سرمایهگذاری کردیم، سیستان و بلوچستان است که طی بررسی انجام شده قرار است به منظور رفع نیازها و پشتیبانی از واحدهای صنعتی و معدنی، از استارتاپها و راهکارهای نوین حمایت کنیم. علاوه بر سیستان و بلوچستان، استان لرستان را هم در برنامه فعالیتهای خود داریم.
به استارتاپهایی که در زمینه صنعت معدن حمایت کردید، اشاره کنید و بفرمایید آن مجموعهها در چه زمینه ای فعالیت دارند؟
ازجمله استارتاپهایی که در این زمینه حمایت کردیم، میتوان به مجموعهای که با به کارگیری فناوری اینترنت اشیا در زمینه موقعیت یابی بلادرنگ افراد در فضاهای زیرزمینی سامانهای را ایجاد کرده، اشاره کرد که در ایران برای اولین بار و در دنیا نیز برای چهارمین مرتبه است که چنین فناوری توسعه داده شده است.
چنین راهکارهای دانشبنیانی کمک میکند در مواردی همچون حادثه معدن یورت که تعدادی از معدنچیان در معدن محبوس ماندند، تکرار نشود. لذا فناوری کمک میکند که وقتی یک معدنچی در جایی محبوس شده، بتوانیم موقعیت آن را بدانیم و بفهمیم آیا علایم حیاتی دارد یا خیر و اگر نداشت، افراد دیگر در خطر جانی قرار نگیرند.
واقعیت گسترده یکی دیگر از مواردی بود که به آن اشاره کردید، استارتاپی که در زمینه توسعه این تکنولوژی فعالیت دارد چگونه می تواند به صنعت معدن کمک کند؟
تکنولوژی واقعیت گسترده با شبیه سازی سناریوهای خطر، کمک میکند اگر افراد در شرایطی قرار گرفتند که برای نجات جان خود مجبور بودند یک سری اقدامات را انجام دهند، باید به صورت پیشبینیشده بدانند که در چنین موقعیتی چه فعالیتهایی را انجام دهند.
هوش مصنوعی چه کمکی به بخش معدن میکند؟
امروزه هوش مصنوعی به عنوان پارادایم تکنولوژی بخش معدن در انقلاب صنعتی چهارم مطرح است لذا برای حمایت از استارتاپهای این حوزه، فرصتهای اصلی به کارگیری این فناوری را در صنعت معدن شناسایی و در نتیجه از دو استارتاپ در زمینه شناسایی ذخایر پنهان و همچنین اسکن و تحلیل مغزههای حفاری با استفاده از هوش مصنوعی، حمایت کردهایم.
با توجه به اینکه در حال حاضر در کشور کمتر از ۱۰ درصد از مساحت کشور را مورد اکتشاف قرار دادهایم، این ماجرا باعث شده بسیاری از ذخایر پنهان باقی بمانند و حتی ذخایری را که شناسایی کردیم به دلیل عدم اکتشافات تکمیلی مناسب، از موقعیت و عمق کانهزاییها اطلاع دقیقی نداریم.
این استارتاپ با فعالیت در این حوزه توانسته سیستم هوش مصنوعی را توسعه دهد تا از این طریق بتوانیم محدودههای معدنی پر پتانسیل کشور که هنوز شناسایی نشده را شناسایی کنیم که به طور حتم میتواند هم به فعالسازی معادن متروکه کمک کند تا ذخایر پنهان این معادن کشف شود و همچنین یک سری ذخایر بزرگی که مغفول واقع شدهاند و کار اکتشافی در گذشته بر روی آنها انجام نشده مورد اکتشاف و بهرهبرداری قرار دهیم.
همچنین یکی دیگر از تیمهای کار آفرین که در مرحله شتابدهی کانی بوم قرار دارد، با بهرهگیری از هوش مصنوعی و اسکن مغزههای حفاری حین اکتشافات تکمیلی کمک میکند، معدنکاران وقتی مغزههای حفاری را مطالعه میکنند، اطلاعات دقیقی از مغزهها داشته باشند و به مدلسازیهای دقیقتری برای معادن برسند. علاوه بر این یک سری از کانیهایی را که با چشم غیر مسلح قابل رویت نیستند، این سیستم هوش مصنوعی تشخیص دهد و بتواند دید دقیقتری را نسبت به کانیزایی محدوده معدنی داشته باشند.
کاربرد بلاکچین در حوزه معدن چیست؟
جالب است بدانید یکی از استارتاپهای دیگر نیز در زمینه تامین مالی معادن و صنایع معدنی از طریق فناوری بلاکچین استفاده کرده که این موضوع میتواند باعث ورود سرمایهگذاران خارجی به کشور شود و اتفاق مثبتی را در بخش صنعت معدن کشور رقم بزند.
رویکرد سرمایهگذاری خطرپذیر در حوزه معدن و صنایع معدنی کشور از چه زمانی ایجاد شده است؟
آسیبشناسی و احصا نیازهای فناورانه و چالشهای حوزه معدن و صنایع معدنی و سرمایهگذاری موسسه دانشبنیان برکت در چندین طرح فناورانه، زمینهساز شکلگیری شرکت معنا نوآوری اندیشه به عنوان بازوی تخصصی و سرمایهگذاری ستاد اجرایی فرمان حضرت امام و موسسه دانشبنیان برکت در حوزه فناوریهای نوین معدنی بود که این امر شروعی برای سرمایهگذاری خطرپذیر در بخش معدن و صنایع معدنی کشور محسوب میشود. این شرکت حامی و پشتیبان کانی بوم است.
با این تفاسیر موسسه دانشبیان برکت که زیر نظر ستاد اجرای فرمان حضرت امام (ره) فعالیت دارد کمک کرده تا شتابدهنده کانی بوم شکل بگیرد و شرکتهای معدنی ایران از شیوه سنتی به شیوه مدرن تغییر یابند؟
بله، موسسه دانشبنیان برکت با این نگاه که باید زنجیره ارزش مواد معدنی اولویتدار کشور تکمیل شود از طریق شرکت سرمایهگذاری معنا تا به امروز بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومان بر روی توسعه فناوریهای نوین معدنی سرمایهگذاری کرده است.
در حوزه شتابدهی طرحهای نوآورانه حوزه معدن و صنایع معدنی نیز برای امسال ۲۰ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده که از این میزان تا به امروز بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان سرمایهگذاری انجام شده و درصدد هستیم از نوآوران و سایر علاقهمندان به این حوزه حمایت لازم را به عمل بیاوریم. سرمایهگذاری ما در مرحله بذری و سری A بین ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان است و کمک میکند تیمها از سطح فناوری چهار به سطح فناوری 6 الی هشت برسند.
یعنی کمینه محصول اولیه (MVP) را تبدیل به یک پروژه پایلوت کنند و بتوانند مورد تست و ارزیابی قرار دهند و سپس به مرحله تجاریسازی برسند. در مرحله صنعتیسازی و بلوغ فناوری نیز شرکت معنا ورود و سرمایهگذاری می کند. در کل، تمام حمایتهایی که تاکنون صورت گرفته، باعث شده که امیدوار باشیم در آینده، صنعت معدن مدرنتری را نسبت به امروز داشته باشیم.