هوشمندسازی یا حرکت به سمت اقتصاد دیجیتالی شده در همه صنایع و کسب و کارها برای مدیریت بهتر، تولید بهینه، کاهش مصرف انرژی و امنیت بالاتر روزبه‌‌‌روز درحال‌‌‌توسعه است. این روزها فناوری به شکلی با زندگی ما عجین شده که جدایی از آن، تقریبا غیرممکن است. در عصر تحولات دیجیتال و بر اساس یکی از مدل‌‌‌سازی‌‌‌های علمی، حوزه‌‌‌های اقتصاد دیجیتال در سه‌‌‌لایه قابل‌‌‌شناسایی هستند. این مدل به تبیین حوزه مرکزی، محدود و وسیع از اقتصاد دیجیتال پرداخته است.
بخش هسته مرکزی مربوط به بخش تولیدات فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده و در برگیرنده خدمات دیجیتال مختلف همچون خدمات زیرساختی و اطلاعاتی و تولید سخت‌‌‌افزار است. لایه محدود، خدمات دیجیتال و اقتصاد پلت‌فرمی را شامل شده و لایه وسیع، تمام فعالیت‌های اقتصادی سنتی را شامل می‌شود که با فناوریهای دیجیتالی و هوشمند درآمیخته و ناظر بر دیجیتالی‌‌‌شدن حوزه‌‌‌های مختلف کسب و کارهای سنتی است. شکل‌‌‌گیری اقتصاد الگوریتمی و اقتصاد اشتراکی از ویژگی‌‌‌های این لایه است.
با توجه به تحولات فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور، شاهد رشد فعالیت در لایه اول و دوم بوده‌‌‌ایم. اما در لایه سوم که انقلاب صنعتی چهارم و دیجیتالی‌‌‌شدن اقتصاد سنتی، در آن شکل می‌گیرد هنوز فرصت‌‌‌های پرداخته نشده فراوانی وجود دارد. آمارهای رسمی نشان می‌دهد در کشور سهم لایه مرکزی ۴/ ۳درصد و سهم لایه محدود ۹/ ۶درصد از تولید ناخالص داخلی است. با این‌‌‌حال آمار دقیقی از سهم لایه سوم در اختیار نیست. هرچند از آنجا که لایه وسیع کلیه حوزه‌‌‌های اقتصاد رسمی را تحت‌‌‌تاثیر قرار خواهد داد بدیهی است که در آینده نه‌‌‌چندان دور تاثیر جدی بر تحولات اقتصاد ملی خواهد داشت.
از سوی دیگر از آنجا که نوآوری و فناوری در حال تغییر قواعد اقتصاد است، در آینده‌‌‌ای نه‌‌‌چندان دور نوآوری نه‌‌‌تنها محصول و خدمت، بلکه مدل کسب و کار را هم دستخوش تغییر خواهد کرد. در این شرایط حرکت به سمت نوآوری و هوشمندسازی صنایع و پذیرش آن، برای بخش دولتی و خصوصی امری گریزناپذیر است. صنعت معدن هم از این امر مستثنی نیست و با تغییر مدل کسب و کار مبتنی بر فناوری اطلاعات در آینده‌‌‌ای نزدیک بهره‌‌‌وری در این صنعت نیز افزایش خواهد یافت و رابطه معدن و فناوری در این شرایط شکل خواهد گرفت. در یک نمونه عددی طبق بررسی بانک جهانی در صنعت معدن، هوشمندسازی معدن می‌تواند ۴۲۱میلیارد دلار ارزش برای صنعت معدن و جامعه ایجاد کند که بخشی از آن از بهره‌‌‌وری بیشتر و بخشی دیگر از کاهش اثرات محیط‌زیستی و صدمات و تلفات و ایجاد مشاغل جدید به دست می‌‌‌آید. از سوی دیگر فرآیندهای هوشمندسازی در صنعت معدن می‌تواند علاوه بر افزایش بهره‌‌‌وری و کارآیی در این صنعت، تاثیرات اجتماعی و اقتصادی جدی در جامعه به همراه داشته باشد. امروزه استفاده از فناوریهای لبه تحول دیجیتال مانند اینترنت اشیا، شبیه‌‌‌سازی‌‌‌ها و هوش مصنوعی می‌تواند نه‌‌‌تنها برای شرکت‌های معدنی منفعت مالی ایجاد کند؛ بلکه هم‌‌‌زمان می‌تواند به کاهش اثرات محیط‌زیستی منجر شده و به کاهش صدمات در محیط کار نیز کمک کند. آمارهای بانک جهانی در این خصوص نشان می‌دهد که هوشمندسازی صنعتی به‌‌‌صورت متوسط موجب ۲۰درصد افزایش تولید، ۱۲۰ درصد سرعت بخشیدن به فرآیندهای تولیدی، ۵۰درصد کاهش زمان خرابی ماشین‌‌‌آلات، ۷۰درصد کاهش زمان رسیدن محصولات به بازار، ایجاد و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای و۱/ ۲میلیون کار می‌شود و این آمار به‌‌‌عنوان دستاوردهای هوشمندسازی صنعتی تا سال ۲۰۲۵ پیش‌بینی شده است.
اما حرکت به سمت فناوری و پذیرش نوآوری اگرچه مزیت‌‌‌هایی خواهد داشت، اما با ریسک‌هایی نیز همراه خواهد بود. در این شرایط مهم‌ترین چالش‌هایی که بازیگران حوزه معدن با آن مواجه خواهند شد شامل موارد زیر خواهد بود. اول آنکه مبتنی بر تحولات هوشمندسازی معدنی، همکاران استراتژیک متنوع خواهند شد و این همکاران مانند گذشته تنها محدود به حوزه تخصصی مرتبط نخواهند بود، بلکه شرکایی از حوزه فناوری اطلاعات نیز به جمع همکاران تخصصی اضافه خواهد شد. مهم‌ترین چالش در این حوزه تغییر فرهنگ سازمانی برای پذیرش این شرکاست. چالش دوم زمانی شکل خواهد گرفت که برای حرکت به سمت آزادسازی این ارزش، این نیاز در صنایع معدنی شکل گیرد که برای ایجاد زیرساخت‌‌‌های فناوری و جمع‌‌‌آوری داده و مانیتورینگ آن در معادن و کارخانه‌‌‌ها فرآوری برنامه‌‌‌ریزی و اقداماتی داشته باشند تا با تحلیل این داده‌‌‌ها بتواند تصمیمات مهم را بر مبنای داده‌‌‌ها اتخاذ کند. در این شرایط بازیگران معدن نیز مانند شرکت‌های فعال در زمینه فناوری اطلاعات میزبان داده‌‌‌ها خواهند بود.
در همین راستا گروه کسب و کارهای نوین آن، به‌‌‌عنوان شاخه فناوری و نوآوری گروه صنعتی و معدنی زرین، فعالیت خود را درراستای هوشمندسازی صنعتی از طریق استفاده از ظرفیت‌‌‌های شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان و استارت‌آپ‌‌‌ها و باتکیه بر ظرفیت‌‌‌های نیروی انسانی جوان و متخصص در کشور آغاز کرده است. این گروه پس از طراحی استراتژی‌‌‌های کلان این صنعت و مبتنی بر طراحی سناریوهای آینده این حوزه، چشم‌‌‌انداز خود را با عنوان «هوشمندسازی صنعتی متعهد به مسوولیت اجتماعی» ترسیم و آغاز به فعالیت کرد. این مجموعه با پشتوانه سال‌ها تجربه در حوزه معدن، با شناخت کامل از مسائل این صنعت و با تکیه بر ظرفیت‌‌‌های اکوسیستم استارت‌آپی در جهت پاسخگویی به مسائل صنعت پرداخت. گروه آن مسیر خود را با شناسایی قابلیت‌‌‌ها و چالش‌ها در اکوسیستم نوآوری و صنعت آغاز کرده، سپس به فرآیند آموزش، منتورینگ و شتاب‌‌‌دهی ورود پیدا می‌کند. در نهایت صندوق سرمایه‌گذاری آن وارد مرحله سرمایه‌گذاری شده و برای استارت‌آپ‌‌‌های فعال در این حوزه پایلوت صنعتی و توسعه فناوری ایجاد می‌کند.
مشکات اسدی
مدیرعامل گروه کسب و کارهای نوین آن
منبع: دنیای اقتصاد
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: