صنایع ایران بر مدار نوسان حرکت می‌کنند؛ این موضوع را میتوان با ارزیابی آمارهای تولید کالاهای صنعتی نشان داد. در واقع تولید کالاهای ایرانی در مجموع نه سیر صعودی دارد و نه نزولی؛ بلکه در یک‌ماه تولید افزایش یافته است و در ماه دیگر کاهش. این نوسانات از یکسو مانع عقد قراردادهای دوجانبه بلندمدت برای تامین مواد اولیه با طرف‌‌‌های خارجی شده و از سوی دیگر به خروج ایران از بازارهای خارجی و واگذاری سهم بازاری به رقبا منجر می‌شود. اگرچه تولید پنج‌ماهه در اکثر صنایع به لحاظ میزان افزایش یافته؛ اما نوسانات ماهانه تولید مانع برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های بلندمدت برای توسعه کشور تولید می‌شود.
مطابق آخرین آمار ماهانه ۳۰کالای منتخب وزارت صنعت، معدن و تجارت که تا پایان مردادماه در دسترس عموم قرار گرفته است، به‌طور کلی میتوان گفت اکثر قریب به اتفاق صنایع، به‌خصوص صنایع مهمی همچون فولاد و شیمیایی، در فاصله پنج‌ماه امسال، از تیرماه به این سو روند کاهشی را در تولیدات خود طی کرده‌‌‌اند؛ اتفاقی که به افزایش هزینه نهاده‌ها در زنجیره تولید و تورم تولیدخواهد انجامید و در مقابل باعث کاهش سهم صادراتی محصولات ایران در کشورهای مقصد خواهد شد.بررسی شاخص مدیران خرید صنعت (شامخ) در مهرماه و مقایسه آن با شهریور در بخش صنایع فلزی نیز گویای آن است که براساس این شاخص، میزان سفارش‌های جدید کاهش یافته و در مقابل موجودی مواد اولیه در انبار درحال افزایش است. در عین حال، میزان به‌کارگیری نیروی انسانی در این صنعت کاهش نشان می‌دهد. از سوی دیگر، موجودی محصولات انبار نسبت به شهریورماه درحال افزایش است که در مجموع چهار شاخص پیش‌گفته میتوان اذعان کرد رکود در این صنعت حکمفرماست. بررسی آمار ۳۰ کالای منتخب برای ماههای خرداد، تیر و مرداد نیز کاهش تولید فولاد و محصولات فولادی را نشان می‌دهد. به‌عنوان نمونه در پایان مرداد، میزان تولید فولاد حدود ۹۲۹هزار تن نسبت به فروردین کاهش داشته است. مشابه این اتفاق، در تولیدات محصولات فولادی نیز شاهد افت در ماههای خرداد، تیر و مرداد بوده‌‌‌ایم، به شکلی که به‌طور متوسط هر ماه کاهش تولید ۲/ ۲درصدی در این شاخه از صنعت رقم خورده است. قیمت خرید مواد اولیه نیز در این صنعت براساس داده‌‌‌های شامخ، نشانگر افزایش ۲۸/ ۳واحدی بوده است که این موضوع را میتوان در افزایش نرخ ارز و روند فزاینده قیمت تامین مواد اولیه جست‌وجو کرد. بررسی شاخص قیمت محصولات تولیدشده نیز نشان‌دهنده افزایش ۳/ ۱۱درصدی قیمت محصولات بوده است که به‌خوبی انتظارات تورمی پیش‌گفته براساس تولیدات مردادماه را توضیح می‌دهد.
کاهش‌‌‌های پیاپی چه به لحاظ صادرات و چه به لحاظ پاسخگویی به تقاضای داخلی، در خصوص افزایش قیمت و تورم هشدار می‌دهد. از آنجا که صنعت فولاد گستره وسیعی در زنجیره ارزش‌افزوده صنایع مختلف دارد، کاهش چشمگیر تولیدات آن می‌‌‌تواند به بروز تورم در صنایع مختلف، چه در هزینه‌‌‌های تولید و چه در هزینه‌‌‌های مصرف‌کننده نهایی منجر شود. کاهش تولید نیز می‌‌‌تواند متاثر از کاهش تولیدات ساختمانی باشد؛ حال آنکه با توجه به افزایش تولیدات خودرویی که در ادامه به آن اشاره خواهد شد، کاهش تولید فولاد می‌‌‌تواند تورم کل را بالا ببرد. کاهش صادرات محصولات فولادی با توجه به افت صادرات کالاهای نفتی و گازی بر اثر تحریم، توضیح‌‌‌دهنده کاهش درآمدهای ارزی کشور بوده و این موضوع نیز موجب خیز کوتاه‌‌‌مدت و میان‌‌‌مدت نرخ ارز می‌شود؛ این اتفاق هم به خودی خود به تورم در مراحل مختلف تولید منجر خواهد شد؛ زیرا بخش عمده‌‌‌ای از واردات کشور را واردات مواد اولیه تشکیل می‌دهد و با افزایش تقاضای ارز و کمبود عرضه آن، قیمت ریالی هر واحد دلار افزایش یافته و به تبع آن هزینه واردات مواد اولیه و واسطه‌‌‌ای افزایش می‌یابد؛ در نتیجه به‌وضوح میتوان گفت محصولات تولیدی شاهد افزایش قیمت خواهند بود.
تولید سینوسی صنعت
با توجه به روند ماهانه تولیدات، نکته حائز اهمیت نوسان زیاد تولید است. این اتفاق در تولیدات تمام صنایع به‌وضوح خود را نشان می‌دهد. البته وجود نوسانات تولید چه تبعات زیان‌‌‌باری را متوجه مصرف داخلی و از همه مهم‌تر صادرات محصولات می‌کند. در شرایطی که ماهانه تولیدات همه صنایع دچار نوسان است، امکان عقد قراردادهای بلندمدت صادراتی وجود ندارد و این موضوع در بلندمدت محرک خروج از بازار صادراتی خواهد شد. به‌خصوص اینکه در شرایط باثبات اقتصادی کشورهای مقصد صادرات، ثبات در تهیه مواد اولیه تولید در تصمیم‌گیری آنها در مورد واردات و مشارکت تجاری موثر است. علت وجودی نوسان را نیز میتوان در بخشنامه‌‌‌های خلق‌الساعه صادرات جست‌وجو کرد؛ زیرا با هر بخشنامه، هم تولید و هم صادرات متاثر شده و در فقدان افق دید بلندمدت، تولیدکنندگان در شرایط تصمیم‌گیری عقلایی قرار نگرفته و در این شرایط واکنش نشان دادن به اخبار کوتاه‌‌‌مدت و برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های کوتاه را ترجیح می‌دهند.
صنعت سیمان نیز مانند دیگر صنایع، در اردیبهشت‌ماه رشد زیادی را تجربه کرده است؛ اما آمار حکایت از آن دارد که این رشد در دوماه بعد یعنی خرداد و تیر نسبت به ماههای قبل، تقریبا صفر بوده و در مرداد کاهش ۱۳درصدی داشته است. این موضوع به‌وضوح موجب از دست دادن بازارهای همسایه به‌خصوص عراق و سوریه می‌شود که با توجه به دامپینگ قیمتی روسیه، احتمال می‌رود در میان‌‌‌مدت سبب خروج و از دست دادن سهم بازار ایران در این کشورها شود.
منبع: دنیای اقتصاد
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: