جایگاه فولاد مبارکه اصفهان در اقتصاد ایران
فولاد مبارکه اصفهان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های صنعتی ایران، سهم ۱.۵ درصدی در تولید ناخالص داخلی و سهم ۶.۵ درصدی در تولید ناخالص داخلی صنعت دارد. ارزش بازار فعلی این غول صنعتی در بازار سرمایه نزدیک به 500 هزار میلیارد تومان است. با توجه به این که ارزش کل بازار بورس و فرابورس (در زمان نگارش این متن) چیزی بالغ بر 8700 هزار میلیارد تومان است، حدود 5.7 درصد وزن کل این بازار به تنهایی متعلق به شرکت فولاد مبارکه اصفهان است که رقم بسیار بزرگی است و نشان از جایگاه تاثیرگذار این شرکت در اقتصاد ایران دارد.
پیشران در توسعه اقتصادی و اشتغالزایی
فعالیت‌های گروه فولاد مبارکه به وسعت ایران است و این بنگاه بزرگ اقتصادی حدود ۱۴۰ شرکت زیرمجموعه دارد.
این شرکت تنها در سال گذشته حدود 6 هزار فرصت شغلی ایجاد کرد و مجموعاً بالغ بر 28 هزار نفر به طور مستقیم در این مجموعه مشغول به کار هستند و به طور غیرمستقیم نیز برای حدود 380 هزار نفر شغل ایجاد کرده است. در رتبه‌بندی صدشرکت برتر که اوایل بهمن ماه امسال اعلام شد، فولاد مبارکه در «اشتغالزایی» رتبه سوم را کسب کرد که به معنای این است که علاوه بر سودآوری پایدار، توسعه اقتصادی مردم عزیز کشورمان، از دغدغه‌های این مجموعه بزرگ صنعتی و فولادی است.
فولاد مبارکه به‌منظور تأمین حداکثری نیاز کشور به انواع ورق‌های فولادی، در سراسر کشور طرح‌های توسعه متعددی را به ارزش ۵ میلیارد دلار تعریف کرده است که از جمله این پروژه‌ها می‌توان به طرح‌های توسعه فولاد هرمزگان و احداث نورد گرم ۲ فولاد مبارکه اشاره کرد. این شرکت در حال حاضر 220 پروژه در دست اجرا دارد.
همچنین فولاد مبارکه برای انجام مسئولیت‌های اجتماعی خود، اقدامات زیادی انجام داده و در همین راستا، برای مناطق کم‌برخوردار سند پیشرفت و آبادانی مبتنی بر استعدادها، محدودیت‌ها و محرومیت‌ها تعریف کرده تا توانمندسازی در حوزه‌های کشاورزی، دامداری و مشاغل خانگی را محقق کند.
رتبه نخست در صرفه‌جویی ارزی
نتایج بومی‌سازی در فولاد مبارکه نشان می‌دهد از ابتدای سال ۱۳۸۱ تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار مواد، قطعه و تجهیز به واسطه این شرکت در داخل کشور بومی‌سازی شده که علاوه بر تأمین به‌موقع و پایدار و کیفی، صرفه‌جویی حدود ۲,۹۶۸ میلیون دلار را در پی داشته است. سال گذشته فولاد مبارکه اصفهان با صرفه‌جویی ۱۷۰ میلیون دلاری، رتبه اول صرفه‌جویی ارزی در کشور را به خود اختصاص داد.
اعتماد به نخبگان و دانش‌بنیان‌ها
به گفته محمدیاسر طیب‌نیا، مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان، این مجموعه انتخاب کرده است به جای اینکه صرفاً بخش مهندسی و فنی شرکت را توسعه دهد، در ادامه مسیر خود به «نوآوری باز» روی بیاورد و از ظرفیت نخبگان وشرکت‌های دانش‌بنیان در سراسر کشور استفاده کند؛ همین تصمیم باعث شده طی چند سال اخیر همکاری این مجموعه با شرکت‌های فناور و نوآور رشد چشمگیری داشته باشد و سرمایهگذاری بسیار سنگینی روی این شرکت‌ها انجام دهد. میزان سفارش فولاد مبارکه به شرکت‌های دانش‌بنیان از سال 98 تا پایان مهرماه 1402 افزایش 20 هزار میلیاردتومانی داشته است. تنها در هفت ماه ابتدایی امسال، 4500 میلیارد تومان مبلغ قرارداد 1695 سفارش به 206 شرکت دانش‌بنیان بوده است. اهداف این مجموعه از این سرمایه‌گذاری‌های گسترده، علاوه بر رفع نیاز خود به صورت پایدار، تعامل با دانش‌بنیان‌ها و حمایت حداکثری از این شرکت‌ها و نیز اشتغالزایی و امیدآفرینی در جامعه است.
شرکت فولاد مبارکه در راستای توسعه زیست‌بوم نوآوری باز، سرمایهگذاری خطرپذیر در شرکت‌های دانش‌بنیان انجام داده و ۵ مرکز نوآوری در دانشگاه‌ها ایجاد کرده است؛ همچنین در سال جاری از ۱۴۷۰ پایان‌نامه‌ای که به این شرکت ارجاع شد، ۴۷۰ پایان‌نامه مورد حمایت قرار گرفت.
شرکت فولاد مبارکه در سطوح مختلف از شرکت‌های نوآور و فناور حمایت می‌کند. یکی از ماموریت‌های شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه (MSTID) این است که این شرکت‌های توانمند را شناسایی کرده و قرارداد همکاری با آن‌ها منعقد کند و سرمایهگذاری مورد نیاز نیز در مسیر حمایت و توسعه این شرکت‌ها، از سوی MSTID صورت می‌گیرد. رویکرد فولاد مبارکه در دهه فعلی، خلق ارزش‌افزوده پایدار و توسعه تکنولوژی با نگاه «نوآورانه» است.
می‌توان گفت که مجموعه فولاد مبارکه بستر گسترده‌ای را برای همکاری با این شرکت‌ها فراهم کرده است و چه در نمایشگاه‌های تخصصی و چه در خود شرکت، از شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت می‌کند تا فعالیتشان را ارائه کنند. در واقع فولاد مبارکه خود پیش‌قدم شده است و همکاری وسیعی که در سراسر کشور بین این مجموعه و مراکز و شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گرفته، باعث امیدبخشی به جوانان و شرکت‌های فناور و نوپا شده است تا در کشور خود بمانند و به فعالیت ادامه دهند.
ظرفیت تکمیل است!
در حالیکه میانگین بازدهی کارخانه‌های فولادی کشور حدود 65 درصد است (که البته با حضور «فولاد» به این مقدار رسیده است) و در دنیا این بازدهی 75 درصد است، فولاد مبارکه اصفهان با صددرصد ظرفیت خود کار می‌کند. در سال 1401 میزان تولید فولاد خام در کشور 30 میلیون و 433 هزار تن بوده که سهم گروه فولاد مبارکه از این مقدار، 10 میلیون و 244 هزار تن می‌باشد و به عبارتی 34 درصد از کل فولاد میانی کشور به دست گروه فولاد مبارکه تولید شده است.
طراحی ادبیات مشترک برای تعامل بهتر با ذی‌نفعان
از نکات قابل توجه در فرهنگ سازمانی این شرکت، جدیت در تعریف اهداف و چشم‌انداز مشترک و همسوشدن کل مجموعه در جهت حرکت در این مسیر است. طی سال‌های اخیر مدیریت فولاد مبارکه شعارها، رویکردها و گفتمان‌های مختلفی را به فراخور موقعیت و شرایط تعریف کرده و باعث شده مجموعه به دور از پراکندگی و با هماهنگی کامل اعضا در مسیر مشخصِ تعریف‌شده حرکت کند و همچنین ادبیاتی مشترک بین ذی‌نفعان صنعت فولاد تعریف شود. هوشمندی و پویایی این سیستم سبب شده تا بتواند با حداکثر سرعت ممکن خودش را با تغییرات جهانی تطبیق دهد و همچنان یکی از شرکت‌های مطرح فولادی دنیا به شمار رود. با توجه به اینکه این شرکت بزرگ‌ترین مجتمع فولادی کشور است، موفقیت‌هایی که کسب می‌کند مستقیماً روی فعالیت بسیاری از شرکت‌های بالادست و پایین‌دست زنجیره فولاد تاثیرگذار است. هرچقدر میزان تولید فولاد این مجتمع بیشتر باشد به این معناست که صنایع بالادستی رونق بیشتری می‌گیرند و همچنین صنایع پایین‌دستی و مصرف‌کننده فرصت و امکان بیشتری برای توسعه خود دارند.
افزایش تولید ده درصدی در سال گذشته، همکاری گسترده با شرکت‌های دانش‌بنیان و سفارشات چندهزار میلیارد تومانی به این شرکت‌ها، بومی‌سازی 90 درصدی تجهیزات، قطعات و مواد مصرفی، کسب رتبه نخست در صرفه‌جویی ارزی و بسیاری مثال‌های دیگر گواه این است که شعارها در عمل به واقعیت تبدیل شده است و تحریم‌های گسترده و مسائل زیرساختی موجود در کشور، هرچند که از سرعت این حرکت کاسته‌اند و چالش‌هایی را ایجاد کرده‌اند اما مشوق خوبی برای خودکفایی، چه در زمینه تامین قطعات و تجهیزات و چه در زمینه رفع نیازهای زیرساختی به صورت خودتامین، بوده‌اند.
ارزش‌افزوده با رویکرد نوآورانه
با توجه به این که اقبال دنیا به سمت فولادهای تجاری کمتر شده است، شرکت‌های تولیدکننده باید به سمت ایجاد تمایز و همچنین تولید محصولاتی گام بردارند که کمتر از تحولات بازارها تاثیر می‌پذیرند. بدیهی است رقابت بالا در بازارهای بین‌المللی چند دهه‌ای است که کشورها را به سمت بهره‌گیری از به‌روزترین تکنولوژی‌ها و همچنین خلق فناوری‌های جدید سوق داده است. فولاد مبارکه که همواره به خوبی کشش بازار و تقاضای داخلی و بین‌المللی را رصد می‌کند، به درستی مسیر خود را مشخص کرده است. روی‌آوردن به تولید محصولات خاص و پیشرفته فولادی که گاهی ارزش‌افزوده هزاربرابری نسبت به مواد اولیه دارد، گواه عینی جدیت فولاد مبارکه برای حرکت در این مسیر است. طی دو سال گذشته ۲۲ محصول جدید با ارزش افزوده بالا به سبد محصولات فولاد مبارکه اضافه شده است که یکی از این محصولات ورق زنگ‌نزن است که به زودی به تولید انبوه می‌رسد.
امسال فولاد مبارکه رتبه دوم خلق ارزش افزوده را در بین 500 شرکت برتر از آن خود کرد. مدیرعامل این مجموعه معتقد است که این ارزشمندترین شاخص ارزیابی شرکت‌هاست و فولاد مبارکه در تلاش است که همواره در این مسیر بهترین باشد؛ چرا که خلق ارزش افزوده بیشتر در این شرکت و به طور کلی در صنایع مادر، به صورت دومینووار در صنایع پایین‌دستی مانند خودرو، لوازم خانگی، ساختمان و… نیز اثرات مثبت خود را نشان می‌دهد و کشور را به سمت تولید محصولات ارزشمندتر سوق می‌دهد.
پیشگام در توسعه زیرساخت‌ها
یکی از چالش‌های پیش روی اجرای طرح‌های بزرگ صنعتی، همواره مسئله تامین زیرساخت‌ها بوده است؛ تامین پایدار انرژی، حمل‌ونقل و آب از جمله چالش‌هایی است که بخش معدن و صنایع معدنی کشور با آن روبه‌روست.
طی سال‌های اخیر هزینه‌های انرژی به‌شدت افزایش پیدا کرده و از سال ۱۳۹۹ به بعد بیش از ۱۰ برابر افزایش داشته و به نرخ‌های جهانی رسیده است و تصور اینکه انرژی ارزان و بدون ارزشی به صنایع فولاد تحویل داده می‌شود اشتباه است.
گروه فولاد مبارکه برای تامین ۲ هزار مگاوات برق، از طریق احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، خورشیدی و بادی، سرمایهگذاری کرده است که در این صورت نه تنها هیچ‌گونه وابستگی‌ای به شبکه برق سراسری نخواهد داشت، بلکه خود به یکی از تامین‌کنندگان برق تبدیل می‌شود و می‌تواند بخشی از نیاز شبکه را پوشش دهد.
پروژه انتقال ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از دریای عمان به فلات مرکزی، یکی از طرح‌هایی است که فولاد مبارکه با نگاه ملی در آن سرمایهگذاری کرده و از ابتدا پیگیر آن بوده است که در صورت بهره‌برداری از این طرح، برداشت آب خام فولاد مبارکه از زاینده‌رود به صفر می‌رسد و همچنین بخشی از نیاز سایر صنایع نیز تامین می‌شود.
به گفته مدیرعامل فولاد مبارکه، میانگین جهانی مصرف آب در صنعت فولاد 3.3 مترمکعب بر تن است؛ اما فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری‌های زیادی که در اجرای پروژه‌های کاهش مصرف آب داشته، مصرف آب خود را به ازای تولید هر تن تختال به 2.2 مترمکعب آب کاهش داده است. برداشت آب خام فولاد مبارکه با کاهش 86درصدی به کمتر از یک درصد تقلیل یافته است. به‌طورکلی مبلغ 1.3 میلیارد یورو پروژه اصلاحی و توسعه‌ای در راستای تغییر الگوی مصرف آب توسط این شرکت در دست اقدام است.
تجهیز ناوگان حمل‌ونقل فولاد مبارکه و خرید ۵۰ دستگاه لوکوموتیو از جمله اقدامات این مجموعه در راستای حل چالش حمل‌ونقل بوده است.
به گفته محمدیاسر طیب‌نیا، فولاد مبارکه امکان اکتشاف معادن و سرمایهگذاری در حوزه ماشین‌آلات این حوزه را دارد اما موانع قانونی این اجازه را نمی‌دهد تا این شرکت بتواند وارد حوزه اکتشافات معدنی شود؛ با این حال این شرکت از سهامداران اصلی برخی از شرکت‌های بزرگ معدنی است و همچنان در تلاش است سرمایهگذاری خود را برای تامین مواد اولیه پایدار بیش از پیش توسعه دهد.
همچنین پیشنهاد سرمایهگذاری فولاد مبارکه در میادین گازی، از حدود 2 سال پیش از سوی این شرکت مطرح شد؛ به گفته طیب‌نیا، در حال حاضر فاز مهندسی این پروژه انجام شده و در صورت صدور مجوز، با سرمایهگذاری فولاد مبارکه تا 2 سال آینده نیاز مجموعه و همچنین سایر صنایع به گاز برطرف خواهد شد.
سرمایهگذاری ۲.۲ میلیارد دلاری در مسیر صنعت سبز
پروژه‌های حوزه انرژی برق فولاد مبارکه تولید ۲.۵ میلیون تن دی اکسیدکربن در سال را نسبت به وضع کنونی کاهش خواهد داد که این کمک بزرگی به کاهش آلاینده‌های جوی است.
در بدو تأسیس فولاد مبارکه، مصرف انرژی به ازای هر تن تولید تختال حدود ۳۲ گیگا ژول بوده است و با انجام پروژه‌های بهینه‌سازی به‌طور مستمر، این میزان به کمتر از ۲۳ گیگا ژول به ازای هر تن اسلب کاهش‌یافته است.
این شرکت پروژه‌ها و اقدامات متعددی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی و نیز انتشار کمتر گاز کربن‌دی‌اکسید به جو انجام داده است؛ احداث بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی کشور با ظرفیت 600 مگاوات در شرق اصفهان و بزرگ‌ترین نیروگاه بادی کشور با ظرفیت 200 مگاوات و نیز ساخت و راه‌اندازی یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با توربین‌های کلاس F با ظرفیت 914 مگاوات که راندمانی بالغ بر 58 درصد دارد، از جمله اقدامات این شرکت در مسیر مصرف انرژی پاک و کمتر است.
چشم‌انداز سود 15 میلیارد دلاری
سال گذشته فولاد مبارکه علی‌رغم همه محدودیت‌ها، کاهش قیمت فروش و درآمد، ۴۹ هزار میلیارد تومان سود میان سهامداران خود توزیع کرد که بزرگ‌ترین توزیع سود در تاریخ بورس کشور بود.
در برنامه بلندمدتی که برای فولاد مبارکه تدوین شده، درآمد 15 میلیارد دلاری برای این شرکت تا سال 1410 در نظر گرفته شده است.
منبع: معدن مدیا
لازم به ذکر است این محتوا در ویژه‌نامه نمایشگاه تخصصی معدن، صنایع معدنی، فرآوری مواد معدنی، ماشین آلات و تجهیزات وابسته 402 زاهدان منتشر شده است. این نمایشگاه در تاریخ ۱۷ لغایت ۲۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ در محل نمایشگاه‌های استان سیستان و بلوچستان و در شهر زاهدان، برگزار شد.
فایل ویژه‌نامه را از لینک زیر دریافت کنید:
دفتر مرکزی:
کد پستی:
تماس با دفتر رسانه: