قیمت فلزات اساسی و آگاهی از آن همواره یکی از درخواستهای مصرفکنندگان صنایع حوزه فلزات بوده است. معروفترین و پرکاربردترین فلز در جهان فولاد میباشد. فولاد یک فلز پایه آهنی محسوب میشود و خواص فیزیکی و مکانیکی بسیار مطلوبی دارد که باعث شده از ابتدای زندگی بشر تاکنون به عنوان پرکاربردترین فلز در صنایع مختلف شناخته شود. اما به مرور زمان با کشف سایر عناصر غیرآهنی و رقابت با فولاد در کاربردهای مختلف، فلزات اساسی یا فلزات غیرآهنی پدید آمدند. آیا میدانید چه عناصری این نوع از فلزات را شامل میشوند؟ آیا میدانید چه عواملی بر قیمت فلزات اساسی تاثیرگذار هستند؟ برای پاسخ به سوالهایتان توصیه میکنیم حتما ما را در ادامه مطلب همراهی کنید.
فلزات اساسی کدامند؟
اگر در اینترنت و گوگل یک تحقیق و یا سرچ ساده در رابطه با فلزات اساسی انجام دهید، مطالبی در رابطه با فلزات اساسی فرابورس، فلزات اساسی سهام یاب و یا… پیدا میشود. همانطور که مشاهده میکنید مطالب علمی در این زمینه بسیار کم شده است و هیچ کدام ارتباطی به معرفی این فلزات ندارد؛ زیرا با همه گیر شدن تب بورس و وجود بازار فلزات اساسی سهام و همچنین تکانههای اقتصادی ناشی از دلار و تغییرات زیاد در قیمت فلزات اساسی ایران، بیشترین موضوع قیمت این فلزات میباشد.
برای تعریف این فلزات سه تعریف پایه وجود دارد. در تعریف اول یک فلز اساسی میتواند یک فلز ساده (عنصر یا آلیاژ) باشد که این فلز دارای ارزش نسبتا کمی بوده و به عنوان پایهای برای ارز استفاده نمیگردد. نمونههای این فلزات شامل برنز و سرب هستند. در تعریف دوم عنوان می شود یک فلز اساسی یا پایه میتواند فلز اصلی یک آلیاژ باشد. مانند آنچه که آهن موجود در فولاد می باشد. در تعریف سوم فلز پایه می تواند یک فلز یا آلیاژی باشد که روی آن آبکاری یا روکش دیگری اعمال میگردد. مانند فولاد یا آهن در فولاد گالوانیزه شده. فلزات اساسی در بازار به فلزات غیرآهنی نیز معروف هستند.
معرفی فلزات غیرآهنی
از آنجایی که این فلزات شامل هر فلزی میشوند که آهن را شامل نمیشود، فلزات و آلیاژهای غیرآهنی مختلف زیادی وجود دارند. در اینجا برخی از خواص و کاربردهای رایج برخی از قیمت فلزات غیرآهنی آورده شده است:
مس
مس که برای هزاران سال توسط انسانها استفاده شده است، هنوز هم به طور گسترده توسط صنعت استفاده میشود. افزودن آلیاژهای مس، برنج (مس و روی) و برنز (مس و قلع) کاربردهای این فلز غیرآهنی را بیشتر گسترش داده است. از خواص مس و آلیاژهای آن میتوان به هدایت حرارتی بالا، هدایت الکتریکی بالا، مقاومت در برابر خوردگی خوب و شکل پذیری بالا اشاره کرد. این ویژگیها باعث شده است که مس و آلیاژهای آن برای مبدلهای حرارتی و ظروف گرمایشی، بهعنوان رسانای الکتریکی در سیمکشی یا موتورها، بهعنوان یک ماده سقفی برای اتصالات لولهکشی و همچنین برای قابلمهها و مجسمهها استفاده شود. این ویژگیهای مس بر قیمت آن و نهایتا قیمت فلزات اساسی تاثیر مستقیم دارد.
آلومینیوم
آلومینیوم فلز مهمی است که به دلیل وزن کم و سهولت در ماشینکاری در طیف وسیعی از کاربردها استفاده می شود. علیرغم اینکه آلومینیوم یک ماده نسبتاً گران است، فلز پایه بسیاری از آلیاژها نیز می باشد. آلومینیوم به دلیل مقاوم بودن در برابر خوردگی و رسانای خوب گرما و الکتریسیته (البته کمتر از مس)، و همچنین داشتن شکلپذیری و چکشخواری خوب، میتواند نیاز به بازپخت شدن داشته باشد زیرا با انجام کار سرد سخت میشود.
وزن سبک آلومینیوم آن را برای کاربردهای هوافضا و خودرو و همچنین برای استفاده دریایی در قایقهای تفریحی عالی میکند. آلومینیوم در قاب دوچرخه، قابلمه و قوطی نوشیدنی نیز یافت می شود.
سرب
سرب در طول قرنها برای طیف وسیعی از کاربردها، از جمله برای گلوله، در سوخت و حتی در رنگ استفاده شده است. با این حال، مشخص شد که وقتی در اتمسفر محیط منتشر میشود، ناسالم است. سرب سنگینترین فلز رایج است و در برابر خوردگی مقاوم است. همچنین با بسیاری از مواد شیمیایی واکنش نمیدهد و نرم و چکش خوار است. اگرچه بسیاری از کاربردهای قبلی آن دیگر مجاز نیستند، اما سرب هنوز به طور گسترده برای باتریها، کابلهای برق و مخازن اسید استفاده میشود. سرب یکی از تاثیرگذارترین عناصر بر قیمت فلزات غیرآهنی میباشد.
روی
روی برای قرنها به عنوان یک عنصر آلیاژی، به ویژه برای آلیاژ کردن فولاد برای طیف وسیعی از اهداف و همچنین آلیاژ مس برای ایجاد برنج استفاده شده است. گالوانیزه کردن مواد با عناصر آلیاژی مقاومت بیشتری در برابر زنگ زدگی ایجاد میکند و از آن برای نردههای زنجیرهای، نردههای محافظ، پلهای معلق، تیر چراغها، سقفهای فلزی، مبدلهای حرارتی و بدنه خودرو استفاده میشود. روی همچنین به عنوان یک آند فداشونده در حفاظت کاتدی (CP) و به عنوان ماده آند برای باتریها استفاده میشود. اکسید روی همچنین به عنوان یک رنگدانه سفید در رنگها و برای پخش گرما در طول ساخت لاستیک استفاده میشود.
نقره
نقره برای قرنها به عنوان یک فلز گرانبها مورد استفاده قرار گرفته است. این عنصر فلزی با بالاترین رسانایی الکتریکی، هدایت حرارتی و انعکاس هر فلزی، هنگام گرم شدن نیز نرم و چکش خوار است و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است. نقره که برای جواهرات و ارز استفاده میشود را میتوان در پنلهای خورشیدی، برای تصفیه آب، در کنتاکتها و هادیهای الکتریکی و همچنین برای شیشههای رنگی استفاده کرد.
طلا
یکی دیگر از فلزات گرانبها که برای جواهرات و سکه مورد استفاده قرار میگیرد طلا میباشد. طلا از چکش خوارترین فلزات است و همچنین انعطاف پذیر و مقاوم در برابر خوردگی و بسیاری از واکنشهای شیمیایی دیگر است. رسانایی الکتریکی آن باعث شده است که طلا در دستگاههای کامپیوتری و همچنین برای محافظ مادون قرمز، برای تولید شیشههای رنگی، برای ورق طلا و همچنین برای ترمیم دندان استفاده شود.
تیتانیوم
تیتانیوم اولین بار در سال ۱۷۹۱ کشف شد و مقاومت خوبی در برابر خوردگی و بالاترین نسبت استحکام به چگالی در بین هر عنصر فلزی ارائه میدهد. بدون آلیاژ، به اندازه برخی فولادها قوی است و در عین حال چگالی کمتری دارد. می توان آن را با فلزاتی از جمله آهن و آلومینیوم آلیاژ کرد تا آلیاژهای قوی و در عین حال سبک وزن برای مصارف هوافضا، خودروسازی، کشاورزی، نظامی، پزشکی و ورزشی و همچنین برای جواهرات و تلفنهای همراه استفاده شود. از مهمترین ویژگیهای تیتانیوم تاثیر آن بر قیمت فلزات اساسی در بازار میباشد.
قیمت فلزات اساسی
معمولاً در سایت های مختلف قیمت فلزات اساسی برای سرمایه گذاری در بورس مورد توجه قرار گرفته و به علت هجوم مردم برای خرید سهام مربوط به صنایع فلزی و فلزات غیرآهنی بیشتر قیمت سهام این فلزات مورد توجه مردم قرار میگیرد. اما اگر بخواهیم به قیمت اصلی فلزات غیرآهنی بپردازیم باید بگوییم که قیمت این فلزات در سالهای گذشته در بازار جهانی از تلاطم کمتری برخوردار بوده اما در کشور ما ایران به صورت لحظهای قیمت این فلزات تغییر میکند و بعضا آنها را از فلزات ارزان قیمت به فلزات گرانبها تبدیل کرده است و این چند برابر شدن قیمتها به این صورت است که موجب شده تا قیمت صنایع مختلف مانند خودروسازی و یا تولید لوازم خانگی و سایر صنایع افزایش چشمگیری داشته باشد.
روند اخیر تغییرات قیمت فلزات غیرآهنی
از آنجایی که فلزات غیرآهنی آزادانه در سراسر جهان معامله میشوند، قیمت داخلی منعکس کننده قیمت جهانی این فلزات است. در سرتاسر جهان، فلزات غیرآهنی عمدتاً در ساختمان سازی استفاده میشوند؛ یا به طور مستقیم مانند آلومینیوم و مس، یا برای ترکیب با فولاد یا آهن مانند روی یا مولیبدن. از نظر حجم مصرف، این فلزات پایه بر فلزات گرانبها مانند طلا، نقره و پلاتین غالب هستند. در نتیجه، قیمت ترکیبی فلزات غیرآهنی با قیمتهای مربوط به فلزات اساسی یک روند را طی میکنند و قیمت فلزات گرانبها تأثیر کمی دارد.
در سال ۲۰۲۰، همهگیری کووید-۱۹ باعث شد که سرمایهگذاران از داراییهای پرخطر به داراییهای امن مانند طلا و نقره تغییر جهت دهند و قیمت فلزات غیرآهنی را به سمت بالا سوق دهند. در نتیجه، انتظار میرود قیمت فلزات غیرآهنی در سال ۲۰۲۱ نیز افزایش یابد. در سال ۲۰۲۲، به دلیل بحران اوکراین و روسیه، قیمت کالاها به طور قابل توجهی افزایش یافته است که منجر به افزایش قیمت فلزات غیرآهنی شده است. به طور کلی، انتظار میرود قیمت فلزات غیرآهنی طی پنج سال منتهی به سال ۲۰۲۲ با نرخ سالانه ۶.۶ درصد افزایش یابد.
قیمت جهانی فلزات اساسی
قیمت فلزات اساسی برای اولین بار از ماه مارس تا ماه آگوست افزایش یافت، به طوری که هفت کالا از ۱۲ کالای مورد بررسی توسط پنل تحلیلگران افزایش ماهانه را اعلام کردند. با این اوصاف، قیمتها بسیار پایینتر از اوج خود در سال ۲۰۲۲ باقی ماندهاند، زیرا چشمانداز تقاضا در سال جاری تاکنون به میزان قابلتوجهی تیره شده است. در ماه آگوست، قیمت فلز روی منجر به افزایش قیمت شد که تحت تاثیر پسزمینه عرضه محدود در سطح جهانی بود. به طور مشابه، قیمت مس، سرب و نیکل در اواسط سه ماهه سوم به دلیل کاهش ارزش دلار آمریکا و شرایط عرضه کمتر افزایش یافت. در مقابل، قیمت سنگ آهن، قلع، فولاد ایالات متحده، کبالت و مولیبدن به کاهش چشم انداز تقاضا در ماه گذشته ادامه داد.
اقتصاد جهانی در حال رشد به طور فزایندهای بر قیمت فلزات اساسی در ماههای اخیر تاثیر گذاشته است. داده های PMI نشان داد که فعالیت کارخانه در چین، بزرگترین مصرف کننده فلزات، در ماه اوت کاهش یافته است. در همین حال، تولید در ایالات متحده با ضعیف ترین سرعت در بیش از دو سال گذشته افزایش یافت که نویدبخش تقاضای صنعتی ضعیفی بود.
منبع: آرتان پرس