بازار فولاد ایران فراز و فرود های متعددی را در یک بازه شش ماهه تجربه کرده است. به علت پیک های مختلف کرونا و نوسانات نرخ دلار بازار فولاد بسیار متاثر شده است. در شرایط فعلی دولت و نرخ دلار دو عامل بسیار کلیدی در تعیین نرخ آتی فولاد خواهند بود. هنوز رفتار خاصی از سوی دولت که مبنی بر یک تاکتیک اقتصادی باشد مشاهده نشده است.

به گزارش معدن مدیا به نقل از آرتان پرس ، بازار فولاد ایران فراز و فرود های متعددی را در یک بازه شش ماهه تجربه کرده است. به علت پیک های مختلف کرونا و نوسانات نرخ دلار بازار فولاد بسیار متاثر شده است. در شرایط فعلی دولت و نرخ دلار دو عامل بسیار کلیدی در تعیین قیمت آتی فولاد خواهند بود. هنوز رفتار خاصی از سوی دولت که مبنی بر یک تاکتیک اقتصادی باشد مشاهده نشده است. قطعا دولت و دلار دو عامل کلیدی در خط مشی آتی فولاد خواهند بود. در ادامه به بررسی رویکردهایی که این دو عامل در پیش گرفته یا خواهند گرفت می پردازیم.

همیشه ما در بازار فولاد ایران شاهد یک اختلاف ثابت قیمت بین بازار داخلی و صادراتی بودیم. همیشه قیمت های صادراتی حدودا ۲۰ درصد از قیمت های داحلی در میانگین محصولات فولادی بالاتر بود. اما حدودا سه الی چهار ماهی است که روند معاملات فولاد داخلی به کلی تغییر پیدا کرده است. ما شاهد یک واگرایی نرخ در بازارهای داخلی و صادراتی هستیم. این بازار بر اساس مولفه های اساسی و بنیادینی که بر مبنای آن نرخ داخلی فولاد تعریف می‌شود. بازار فولاد ایران یک واقعیت را در دل خود پنهان کرده و آنهم فاصله حدودا کیلویی ۱۵۰۰ تومانی با نرخ های صادراتی است. این فاصله از زمانی افزایش پیدا کرد که راه بازار داخلی و صادراتی معکوس هم شد. در نتیجه یک واگرایی نزولی را در مقایسه با عقب نشینی های پی‌درپی در بازارهای صادراتی شاهد بودیم .

نقش دولت در رشد قیمت های داخلی در بازار فولاد ایران

اما چه عاملی باعث شد که در بازار فولاد ایران به شکلی غیرمنتظره و بی سابقه وارونگی نرخ را تجربه کنیم؟. آنچه که محرک و پشتیبان این افزایش قیمت ها در بازار داخلی همزمان با پروسه معکوس عقب نشینی های بازار جهانی گردید. در اصل مشکلات تامین برق کارخانجات فولادسازی و محدود شدن حجم عرضه ها در بازار داخلی بود که حالا بنظر می‌رسد به تدریج با ورود به فصل پاییز و خنک تر شدن هوا و اولتیماتوم وزارت صمت به تولیدکنندگان مبنی بر رعایت حجم عرضه های داخلی؛ این روند اصلاحی ادامه داشته باشد. البته این موضوع کاملا وابسته است به سیاست های کنترلی وزارت صمت با مدیریت جدید فعلی، مبنی بر کنترل خروجی صادرات فولادسازان بزرگ کشور به جهت تامین بازار داخلی.

بازار داخلی فولاد در اولویت اول وزارت صمت

هر چقدر که وزارت صمت به اولویت تامین بازار داخلی به نسبت حوزه های صادراتی، حساسیت بیشتری نشان داده و اصرار بیشتری روی فولادسازان، مبنی بر تامین بازار داخلی داشته باشد. بطور حتم اصلاح و روند نزولی بازار داخلی به سطوح منطقی تر هم بیشتر ادامه پیدا خواهد کرد .در واقع ریش و قیچی دست خود وزارت صمت است. هر چه نسبت به تیک های صادراتی حساسیت کمتری نشان دهد. شیب فولادسازان بزرگ به سمت صادرات بیشتر متمایل شده و بازار داخلی با کمبود و افزایش قیمت مواجه خواهد شد. مطابق با آمارهای موجود؛ در ۴ ماهه ابتدایی سال، تنها ۱۷.۵ درصد از فولاد تولیدشده در بازار داخلی و از طریق بورس کالا به فروش رفته است.

قیمتگذاری دستوری عامل ضعف بورس کالا

ضعف بورس کالا معانی بسیار متفاوتی دارد. این موضوع نشان می دهد که علیرغم مشکلات تامین برق کارخانجات فولادسازی، چنانچه اگر اراده و خواستگاهی برای ناظم بازار در جهت اشباع عرضه بازار داخلی وجود داشته باشد. این مهم با محدود نمودن پیچ صادرات؛ به راحتی برای دولت میسر است. البته واضح است که با عکس العمل شدید اعتراضی فولادسازان مواجه خواهد شد. کما اینکه این اعتراض چندی پیش اتفاق افتاد و مجددا وزارت صمت مجبور به عقب نشینی گردید‌. با قیمت‌گذاری دستوری و رهاسازی بازار، تولید دچار مشکل می‌شود یا سود‌های هنگفتی ایجاد می‌شود. باید ضوابط قیمت گذاری ایجاد شود و لازمه این کار شفاف‌سازی قیمت‌ها در بورس کالاست تا قیمت واقعی محصولات صنایعی از جمله فولاد مشخص شود.

نقش دلالان و هزینه های تولید در رشد قیمت بازار فولاد ایران

اما چه عاملی باعث شده تا بازار فولاد ایران شاهد این رشد قیمت باشد؟. در شرایط فعلی هزینه توزیع و دلالان، دو عامل اصلی افزایش قیمت‌ها هستند. اصلاح ساختار نظام توزیع تقریبا دو سال زمان خواهد برد و در بحث دلالان، ضوابط داریم اما ابزار اعمال آن را نداریم. در این خصوص سامانه جامع تجارت، ابزار تنظیم قیمت ها را به ما خواهد داد. اگر بخواهیم قدرت اقتصادی شویم، باید به سه مقوله تجهیزات الکترونیکی، صنعتی و وسایل حمل و نقل متمرکز شویم. صنایعی مانند فولاد و پتروشیمی دامنه‌ای هستند که در راستای این قله حرکت می‌کنند. طرح‌هایی برای شفاف‌سازی فعالیت‌های تولیدی، توزیع کالا، پیشگیری از قاچاق، احتکار و تقلب ارائه کرده‌ایم که یکی از آن‌ها، راه‌اندازی سامانه قواعد و مجوزها برای مقابله با امضاهای طلایی، حیات خلوت‌ها و سلطان‌هاست.

تصدی گری ضعیف دولت در بازار داخلی فولاد

ارزیابی و رصد بازار فولاد ایران نشان می دهد که بازرسی‌های فعلی قیمت‌ها، حرفه‌ای نیست. با اشراف بر جریان کالا و جریان مالی، افزایش غیرمعقول قیمت‌ها مشخص و با آن برخورد می‌شود. دولت تصدی‌گر خوبی نیست و باید به سمت حکمرانی دولت حرکت کنیم. به سمتی برویم که طبق اصل ۴۴ قانون اساسی تا حد امکان مالکیت و مدیریت ایمدرو را واگذار کند. نرخ ارز شاخص خوبی است که مشخص می‌کند انتظار ما از وزارت اقتصاد دولت جدید چه خواهد بود. ممکن است با برخی ترفندها نرخ دلار هزار تا ۲ هزار تومان کاهش یابد، اما شکی در این نیست که روند نرخ ارز تا انتهای سال و انتهای فعالیت دولت جدید صد درصد افزایشی خواهد بود.

وابستگی تورم کشور به نرخ دلار

در شاخص‌های کمی برخی بحث‌ها در مورد قیمت دلار وجود دارد. اما چیزی که عیان است و به تجربه دیده‌ایم این است که نرخ تورم کشور در هر صورت در برابری نرخ‌های ارز اثر خود را می‌گذارد. در حال حاضر، با تداوم تورم ۵۰ درصدی در کشور نرخ ریال در برابر نرخ‌های خارجی به همین میزان تضعیف خواهد شد. ممکن است، دولت با سیاست‌های کنترلی بتواند یک یا دو سال جلوی رشد نرخ دلار را بگیرد، ولی در نهایت، شاهد یک جهش ده برابری در نرخ ارز خواهیم بود. به این دلیل، اگر فرض کنیم که نرخ دلار از همین الآن تعادلی است، با همین نرخ تورم، یعنی سال آینده باید دلار را ۲ برابر نرخ‌های کنونی در نظر گرفت.

نقش اقتصاد رفتاری در نرخ گذاری های بازار فولاد

انتظارات در مباحث اقتصاد تأثیرات پررنگ‌تری را روی متغیرهای کلان اقتصادی می‌گذارد. زیرا با عامل‌های انسانی در این شاخص سرو کار داریم و این انتظارات توسط متوسط جامعه که شکل می‌گیرد ناشی از انتظارات تورمی، ترس از ارزش پول، انتظارات از مناسبات سیاسی خارج از کشور است که در تعیین این نرخ تأثیرگذار هستند که اثر آن‌ها می‌تواند از متغیرهای کمی بازار ارز هم بیشتر باشد. سالیان سال ما وزیری با ثبات اقتصادی نداشته و دولت همیشه در عملی کردن قول و قرارهای خود به ملت ناتوان بوده است. به همین دلیل، تجارت هم می‌تواند این بحث را تشدید کند.

افت دلار و کاهش انتظارات تورمی فولاد داخلی

به نظر می رسد که افت قیمت دلار می تواند تب بازارهای کالایی به خصوص بازار فولاد ایران را بخواباند. بنا بر اطلاعات پایگاه داده بازار سرمایه، نرخ اسکناس دلار تا این لحظه کاهش حدود ۲۵۰ تومانی را به ثبت رساند و نتوانست رکورد ۲۸ هزار تومانی را حفظ کند؛ که همین موضوع با عکس‌العمل منفی شاخص کل بازار سرمایه مواجه گردید و از سوی دیگر روند نزولی بازار مقاطع طویل فولاد کشور هم تسریع پیدا کرد.