به مرور زمان اهمیت فلزات غیرآهنی در بازارهای جهانی برجسته‌تر می‌شود و همین نکته به معنی توجه واقعی صنایع به این فلزات است. در کشور ما اما چالش‌های خاصی پیش روی این صنایع مهم قرار دارد که به ۳ بخش اصلی ماده معدنی و تامین آن، همچنین فرآیند فرآوری، استحصال و خالص‌سازی در واحدهای تولیدی و سپس فروش و همچنین وضعیت بازار، ابزارهای مالی و تامین مالی و پوشش ریسک بازمی‌گردد. این امکان اما وجود دارد که با توجه به ماهیت، پتانسیل‌ها و آزادی عمل در بازارها، تولیدکننده از توانمندی مالی بالا و امنی برخوردار شده و بتواند نقایص دو بخش دیگر را مرتفع سازد.

مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان حوزه معدن و صنایع معدنی در میزگردی تخصصی با حضور نمایندگان بخش‌خصوصی و متولیان دولتی مطرح شد. در این میزگرد هم مانند سخنرانی‌های افتتاحیه «دومین همایش چشم‌انداز صنایع غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته» داستان عوارض صادراتی محل پرسش قرار گرفت.

* شهریار متوکل / مدیر اکتشافات و مهندسی توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران
مطالعات آماری از بازار جهانی مس در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۳ تولید معادن جاری و فعال، پاسخگوی نیاز مصرف بازار و کاملا منطبق بر آن بوده است. اما از سال ۲۰۱۳ به بعد دیده می‌شود که این روند، کاهشی بوده است، به این معنی که مصرف و تقاضا از تولیدات پروژه‌های جاری جهانی پیشی گرفته است. در نتیجه، نیاز به اکتشاف و بهره‌برداری ذخایر جدید از سال ۲۰۲۰ به بعد بیشتر از پیش احساس خواهد شد. در همین راستا اقدامات بسیاری برای افزایش تولید در سراسر جهان انجام شده است. با این حال پروژه‌های جدیدی که طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ به چرخه تولید وارد شده‌اند نیز نخواهند توانست بر تقاضای بازار غلبه کرده و همه نیازها را رفع کنند. بررسی‌ها حاکی از آن است که از سال‌ ۲۰۲۰ به بعد حتی اگر ذخایر احتمالی و ممکن را نیز قطعی فرض کرده و به چرخه تولید وارد شوند، این میزان تولید نیز نخواهد توانست تمامی نیاز مصرف جهانی را پوشش دهد و تنها راه تداوم عملکرد شرکت‌های تولیدکننده، کثیف ذخایر جدید است.

* بهروز رحمتی/ مدیر امور سرمایه گذاری شرکت ملی صنایع مس ایران
در سال‌های اخیر اتفاقات مثبت و بعضا بازدارنده در حوزه معدن و صنایع معدنی رخ داده که در این یادداشت به اختصار به آنها پرداخته شده است. یکی از اقدامات ارزنده در این حوزه مربوط به شرکت‌های بورسی است و به تصمیم شورای عالی هماهنگی اقتصادی بازمی‌گردد که در ۲۴ مرداد ماه سال ۱۳۹۷ مصوب شد. طبق این مصوبه چنانچه افزایش سرمایه شرکت‌ها در راستای اجرای طرح‌های توسعه و ایجاد اشتغال باشد، سود سهام معاف از مالیات قلمداد خواهد شد.

ایران از جمله کشورهایی است که از لحاظ منابع طبیعی در دنیا بی‌نظیر است؛ کشوری که از یک‌سو دارای معادن متعدد در حوزه‌های مختلف است و از سوی دیگر گاز و نفت بسیار در اختیار دارد. یکی دیگر از مزیت‌ها، دسترسی ایران به تمام دنیا از طریق دریا است؛ این موضوع سبب شده کشورمان جایگاه استراتژیکی در روابط اقتصادی داشته باشد؛ بنابراین باتوجه به این مزیت‌ها می‌توان گفت ایران به‌عنوان یک کشور معدنی شانس بسیار بزرگی برای توسعه و رشد دارد. از سوی دیگر، با توجه به اینکه مواد معدنی تجدیدناپذیر است، ایران می‌تواند نیازهای بسیاری از کشورها را به‌ویژه در برخی از مواد معدنی که بسیار کمیاب است تامین کند.

معاون اول رئیس‌جمهور گفت: باید تلاش کنیم از صادرات مواد معدنی به‌صورت خام پرهیز شود.

مدیرعامل شرکت اروم ریخته‌گری فولادسازان گفت: در شرایطی که قیمت آهن اسفنجی و آهن قراضه به هم نزدیک شده بود، راه‌اندازی خط تولید آهن اسفنجی با ظرفیت کوچک برای ما مقرون‌به‌صرفه نبود.

مدیر مجتمع سرب و روی انگوران گفت:بخش زیرزمینی این معدن به نوار نقاله ۱۱۰۰ متری برای انتقال ماده معدنی مجهز شد و با نصب این نوار نقاله، استخراج ماده معدنی تضمین و دستیابی به ظرفیت استخراج اسمی ماهانه ۱۰ هزار تن (سالانه ۱۲۰ هزار تن) امکان‌پذیر شد.

مدیرعامل شرکت فولاد تارا شمش یزد گفت: اگر محصولات تولیدی واحدهای نورد بازار خوبی داشته باشد، خرید شمش آن‌ها نیز افزایش می‌یابد که به نظر می‌رسد دولت باید برای رفع این مشکل، برنامه‌ریزی کند تا بازار فولاد به توازن مورد نظر برسد.

بررسی‌های انجام شده بر عملکرد شرکت صنایع مس شهید باهنر نشان می‌دهد که میزان تولید، فروش و درآمد کسب شده این مجموعه در شهریور ماه سال ۹۸، با افت قابل توجهی نسبت به مرداد ماه سال جاری همراه بوده است.

مدیرعامل شرکت تولیدی صنایع آلومینیوم فراگستر آلتون گفت: باید به جای مجوزهای احداث کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی، زمینه‌ها و بسترهای ضروری تولید را در کشور ایجاد کنند تا شرکت‌هایی که هم اکنون فعال هستند، بتوانند تولیدات خود را بهبود ببخشند و کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو از اختصاص ۱۶ هزار میلیارد تومان سود شرکت های بزرگ به توسعه بخش معدن و صنایع معدنی خبر داد.

تفاهمنامه عملیات شناسایی و پی‌جویی مواد معدنی فلزی و غیرفلزی بین سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان و شرکت مدیریت منابع معدنی پایا منعقد شد.

هم اندیشی و بررسی افزایش سهم شرکت فولاد خوزستان از شبکه ریلی کشور در دیدار علی محمدی مدیرعامل فولاد خوزستان با سعید رسولی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران با هدف بالابردن بهره‌وری در زنجیره ارزش محموله‌ های فولاد انجام شد.

توسعه و پیشرفت بدون شک یکی از اصول اولیه باقی ماندن در سطح اول صنعت است و تنها شرکت‌هایی می‌توانند در این عرصه بدرخشند که همواره در حال گسترش فعالیت‌های خود مطابق با نیاز روز دنیای صنعت باشند. شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر در راستای تکمیل زنجیره تولید فولاد در منطقه سیرجان و همچنین برای رفع نیازهای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و خودروسازی، پروژه احداث و راه‌اندازی کارخانه فولادسازی را در برنامه‌های آتی خود قرار داده که در آن، تکنولوژی منحصر به فردی به کار رفته است. این موضوع، بهانه‌ای شد تا با محمد محیاپور، مدیرعامل شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر به گفت‌وگو بنشینیم:

دومین «همایش بین‌المللی چشم‌انداز صنایع غیرآهنی و فناوری‌های وابسته» ۹ و ۱۰ مهرماه سال جاری در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما و با حمایت و محوریت شرکت ملی صنایع مس ایرانبرگزار می‌شود.

صنعت استراتژیک فولاد کشور، یکی از مواردی است که به طور جداگانه، مورد تحریم قرار گرفت و این نشان‌دهنده آن است که این صنعت برای کشور بسیار مهم و تاثیرگذار تلقی می‌شود.

شنبه ۶ مهر ماه، ۳۰ تن ضایعات ورق آلومینیوم (به صورت تکه) از سوی شرکت پالایشگاه نفت اصفهان در بورس کالا برای اولین بار عرضه شد که تقاضای ۱۲۰ تنی برای خرید آن وجود داشت.

شنبه ۶ مهر ماه، یک هزار تن بیلت خالص ۶۰۶۳ سری هفت هزار شرکت آلومینیوم ایران در بورس کالا عرضه شد که تنها ۱۰۰ تن آن معامله شد.

مدیرعامل شرکت مس به تشریح عملکرد ۶ ماهه شرکت مس پرداخت و گفت: با یک برنامه‌ریزی دقیق و با حمایت وزارت صمت، ایمیدرو و کارکنان شرکت ملی صنایع مس ایران موفق به خلق رکوردهای تولید و فروش شدیم.

پیش‌نویس سند راهبردی صنعت طلا و فلزات گرانبها با حضور نمایندگانی از تشکلهای تخصصی، برخی تولیدکنندگان، طراحان و دست اندرکاران زنجیره تولید، مورد بحث و تبادل نظر و بررسی قرار گرفت. ایجاد ۱۰۰ هزار شغل جدید و ایجاد باشگاه برای تعامل بیشتر با دست اندرکاران و فعالان و متخصصان این حوزه در این سند مورد پیش‌بینی قرار گرفته است.

طی سال‌های گذشته موضوع خام‌فروشی و سیاست‌گذاری دولت در این حوزه به یکی از مهم‌ترین مباحث در حوزه معادن کشور تبدیل شده است.

مدیرعامل شرکت صنعتی و معدنی جهان‌نمو گفت: با توجه به سیاست‌هایی که دولت در پیش گرفته است، چندان نمی‌توان به توازن بین تولید و فروش دل‌خوش بود. ما سرمایه خود را در این بخش سرمایه‌گذاری می‌کنیم چون‌ به صادرات آهن‌اسفنجی امید داریم؛ اگر قرار باشد که سرمایه ما انباشته شودتا عده خاصی از این بازار سود ببرند و ما سهمی در این سودآوری نداشته باشیم، بی‌شک از سرمایه‌گذاری در این بخش صرف نظر می‌کنیم.

در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۰۰ میلیون تن آهن اسفنجی در جهان تولید شد. بررسی منطقه‌ای تولید آهن اسفنجی در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا حدود ۴۷٫۲ میلیون تن آهن اسفنجی تولید کردند. همچنین دیگر کشورهای آسیایی و اقیانوسیه با تولید حدود ۲۹ میلیون تن و کشورهای آمریکای لاتین شامل مکزیک و کشورهای حوزه کارائیب با ۱۰ میلیون تن، دیگر تولیدکنندگان بزرگ آهن اسفنجی به‌شمار می‌روند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در حکمی به پیشنهاد قائم مقام خود در امور بازرگانی، حمید زادبوم را به عنوان معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران منصوب کرد.

با احداث ترمینال تمام مکانیزه مواد معدنی در بندر شهید رجایی، شاهد استقرار صنایع وابسته به مواد معدنی و فولادی خواهیم بود که جایگاه بندر شهید رجایی در منطقه را ارتقا خواهد داد.

بعد از فراز و نشیب و بالا و پایین کردن دستورالعمل‌ها و ابلاغیه‌ها، کم وزیاد کردن عوارض و بلند شدن صدای انتقادها، بالاخره وزارت صمت از اصلاح ساختار زنجیره فولاد رونمایی کرد؛ زنجیره‌ای که هر چند وجود داشته اما به‌دلیل گره نخوردن منفعت حلقه‌های زنجیر به یکدیگر، حلقه‌ها هر یک ساز خود را جداگانه کوک می‌کنند. حالا به ضرب و زور تعرفه و دستورات سلبی قرار است زنجیره زیر مجموعه‌های فولاد، از معادن سنگ‌آهن تا کارخانه‌های فولاد و صادرات، به یکدیگر متصل شوند تا تجاری‌سازی و بازار‌سازی این حوزه با مفهومی تازه روی ریل حرکت کند. اما اقتصاد نشان داده که با اجبار و دستورات سلبی میانه‌ای ندارد و تا وقتی که زیرساخت‌ها، قوانین و هزار اما و اگر کنار یکدیگر ردیف نشوند، اتحاد و نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود.

مدیر واحد احیا مستقیم شرکت فولاد هرمزگان گفت: هر سال، طبق برنامه‌ از پیش تعیین شده، تولید آهن اسفنجی را پیش می‌بریم و همیشه سعی داریم تا با تمام ظرفیت تولید داشته باشیم؛ تمام آهن اسفنجی تولیدی را نیز به واحد فولادسازی خود ارسال می‌کنیم و با توجه به اینکه توسعه فولادسازی در اولویت برنامه‌های ما قرار دارد، به افزایش میزان تولید آهن اسفنجی به منظور توسعه زنجیره فولاد می‌اندیشیم.

مدیر برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ایمیدرو اعلام کرد: عملیات اکتشافی ۶۰ درصد از مساحت قابل اکتشاف کشور توسط ایمیدرو در حال انجام است.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو گفت: نیمی از سود شرکت‌های بورسی در اختیار فلزات اساسی و کانی‌های فلزی است که اکنون به عنوان پس‌انداز توسعه بخش معدن و صنایع معدنی اختصاص داده شده است.

مهندس محمد کشانی جایگزین ایرج نصوحی دهنوی شد؛ شرکت پارس فولاد سبزوار از زیرمجموعه‌های شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان است.

تلاش برای کاهش خا‌م‌فروشی یکی از رویکردهای وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال‌های اخیر بوده است تا بتوان به کمک این رویکرد از زنجیره ارزش در بازار داخلی حمایت کرد. تلاش برای محدودیت صادرات مواد اولیه خام همچون سنگ‌آهن یکی از این موارد بوده است تا بتوان با اعمال محدودیت‌های قانونی بر صادرات موادخام معدنی، به تکمیل زنجیره تولید فولاد کشور کمک کرد.

اردشیر سعد محمدی در جلسه تولید مجتمع مس سرچشمه با تأکید بر اینکه در مجموع شرکت مس روند صعودی مناسبی را طی می‌کند، عنوان کرد: شرایط مناسبی برای اکتشاف شکل‌ گرفته و استرات‍ژی اصلی شرکت مس ایجاد کارخانه‌های کنسانتره است.

مدیرعامل گروه صنعتی امید نور گفت: خاستگاه تکنولوژی مورد استفاده در واحد گندله‌سازی شرکت ما، کشور ژاپن بوده که با کمک متخصصین این تکنولوژی با توجه به شرایط اقلیمی کشور بومی‌سازی شده و کم‌ترین میزان انرژی و آب را مصرف می‌کند.

رئیس خانه صنعت و معدن ایران گفت: اصفهان یک استان صنعتی است، نیازی به نگاه ویژه نداریم اما باید دست وزیر در این استان بازتر شود؛ صنعت‌گران از بهره مرکب رنج می‌برند و وزارت صنعت و معدن باید از آن‌ها در این موضوع دفاع کنند.

مدیرعامل، معاونان و اعضای هیئت‌ مدیره فولاد مبارکه در جریان دیدار با دکتر غریب‌پور، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیئت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، روند تولید و توسعه‌های در دست اجرای گروه فولاد مبارکه را مورد بررسی و تبادل‌ نظر قرار دادند.

صنعت فولاد کشور رو به جلو حرکت کرده است و این موضوع را می‌توان در رشد تولید و افزایش محسوس صادرات طی سال‌های اخیر مشاهده کرد. استراتژی‌های کلی صنعت فولاد مانند سند چشم‌انداز ۲۰ ساله در افق ۱۴۰۴ کاملا مشخص است و اکنون همه در راستای تحقق این هدف گام برمی‌دارند اما تداوم این امر، مستلزم اتخاذ تدابیری هم از سوی مسئولان امر و هم از سوی شرکت‌های تولیدکننده است. مسئولان از یک سو باید راه را برای صادرات صنعت فولاد کشور باز کنند و از سوی دیگر با توجه به رشد تولید، تامین مواد اولیه واحدهای فولادسازی را در دستور کار قرار دهند، چرا که رشد تولید نیازمند تامین به‌موقع مواد اولیه است. در این میان شرکت‌ها نیز می‌بایست با اتخاذ استراتژی‌هایی همانند ایجاد تنوع در خط تولید و استانداردسازی محصولات، زمینه را برای رشد تولید محصولات فولادی فراهم آورند. در ادامه گفت و گو با مدیرعامل ذوب آهن اصفهان، منصور یزدی زاده را در خصوص استراتژی‌ها و وضعیت کلی صنعت فولاد می خوانید:

متاسفانه بحث مرزها به چالش صادرات فولاد ایران تبدیل شده و شاهد قاچاق محموله های فولادی از مرزهای کشور هستیم.

سامانه نیما و سنا ابتکار عمل را از صادرکننده در صادرات گرفته است و محدودیت های زیادی را برای آن ایجاد کرده است.

فولاد در ایران یک صنعت عمدتا دولتی بوده و عمده تولیدات آن متعلق به بخش دولتی است و سهم بخش خصوصی بسیار ناچیز می باشد لذا ارتباط بانک مرکزی با فولادسازان کمرنگ است.

  نمایشگاه رونق تولید ملی، نهضت ساخت داخل که به عنوان اولین نمایشگاه پوشش های

حسن حسینقلی
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های صنایع و معادن سرب و روی ایران
اواخر اردیبهشت‌ امسال بود که آمریکا پس از تحریم فروش نفت ایران، دست روی صنایع ارزآور ایران گذاشت. براساس پیش‌بینی‌ها این اقدام اثراتی همچون افزایش هزینه حمل‌ونقل و کاهش قدرت چانه‌زنی صادرکنندگان ایرانی را در پی خواهد داشت. اما چالش اصلی صادراتی صنایع ارزآور تنها از این مجرا آغاز نمی‌شود. اعمال محدودیت‌های صادراتی و دخالت دولت در امور صنایع غیرآهنی یکی از شاخص‌ترین چالش‌هایی است که در چند وقت اخیر منجر به ظهور دست‌اندازهای صادراتی برای این بخش استراتژیک شده است.